Đỗ Duy Ngọc

Hôm 16.9 nghe Bộ trưởng tài chính Hồ Đức Phớc phát biểu mà hết hồn: "Ngân sách trung ương gần như không còn đồng nào". Tên ông này lạ nhỉ, hình như thiếu chữ ư thì phải kk. Câu này ông Phớc nói trong cuộc họp với Ủy ban Thường vụ Quốc hội rằng ngân sách nhà nước đang rất eo hẹp. Hiểu nôm na theo kiểu dân gian là sạch túi rồi. Theo ông thì lý do hết tiền là vì nguồn thu thuế đã giảm 50% do các biện pháp phong tỏa và giãn cách xã hội nhằm chống dịch. Ngân sách quốc gia bình thường phần lớn do nguồn thuế của thành phố HCM và một số tỉnh phía Nam đóng góp, giờ đang gặp đại dịch nên thất thu. 

Lâu nay theo mấy báo cáo với con số tăng trưởng không ngờ ta lại nghèo đến thế. Chỉ một tai nạn là hết sạch vốn liếng. Đã nghèo lại chơi hoang, tui nói tiêu hoang chứ không phải chơi sang như người ta thường bảo. Tiêu hoang ở chỗ bỏ ra hàng ngàn tỷ để liên tục xét nghiệm. Đã đành có dịch thì phải xét nghiệm, nhưng chẳng có ai lùng bắt con F0 mà tốn kém như ở ta. Có người nằm nhà vì giãn cách, rảnh quá mới ngồi làm một bài tính đơn giản về chiến dịch thần tốc xét nghiệm để tìm con virus ở Hà Nội vừa qua và kết quả là bóc tách được 19 F0 nhưng tốn mất 572 tỷ, đó là bỏ mất mấy con số lẻ đằng sau rồi đó nghe. Chơi kiểu đó thì nhẵn túi thì đúng quá rồi. Không biết rồi số tiền đó lọt vào đâu nhỉ. Thì cũng phải có chỗ để nó vào chứ, không lẽ từng đó tiền biến mất tiêu vào không khí?

Vào cuối tháng 7, tui còn nhớ đọc báo thấy tin ngân sách nhà nước bội thu 62.000 tỷ đồng chỉ trong bảy tháng đầu năm. Thế mà vèo một cái chỉ trong vòng một tháng chẳng còn đồng nào. Đúng là tiền vào nhà khó như gió vào nhà trống. Giờ ngân sách nhà nước cũng y chang như túi tiền của nhà dân. Cả hai đều trống rỗng. Hèn chi thành phố muối mặt ngửa tay kiến nghị gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính và Bộ Lao động - thương binh và xã hội về việc hỗ trợ khẩn cấp 28.000 tỉ đồng và 142.200 tấn gạo để hỗ trợ cho người nghèo tại TP.HCM gặp khó khăn do đại dịch mà Bộ Tài chính không gật đầu. Ừ cũng đúng thôi, hết tiền rồi làm sao mà đồng ý. Chỉ mở kho gạo gởi cho một nửa theo yêu cầu. Mệt dữ à nhe. Một nước mà ngân sách trung ương sạch trơn như thế thì đáng lo quá. Mà dịch bệnh còn lung tung ra đấy, nhà máy đóng cửa, công nhân thất nghiệp, hàng hoá ứ đọng, không tiền đóng thuế, làm cách nào để phục hồi kinh tế đây. Căng quá. Dân có giàu thì nước mới mạnh. Bây giờ dân nghèo rách như thế này, ngân sách sạch bách thế này thì mong chi nữa.

Kiểu này thành phố đang dự định thực hiện gói hỗ trợ đợt ba cho dân nghèo. Không biết có làm được như tính toán không? Có lẽ tiền để dành của thành phố ngó bộ cũng đang cạn rồi. Còn giãn cách, phong toả thì càng bí lối. Càng nghĩ càng lo. 

Nhưng rồi ngay sau đó, Bộ Tài chính lại xin nói lại cho rõ kẻo dân hiểu lầm. "Theo Bộ Tài chính, tại cuộc họp UBTVQH ngày 16-9 bàn về việc ban hành chính sách miễn giảm thuế cho các doanh nghiệp, hộ kinh doanh khó khăn do đại dịch Covid-19, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc đã báo cáo UBTVQH, hiện nay Ngân sách dự phòng Trung ương (17.500 tỉ đồng) đã chi hết, trong khi đó nhu cầu chi cho công tác phòng chống dịch đối với các lực lượng tham gia phòng chống dịch như Công an, Quân đội và các địa phương là rất lớn.

Do đó, Chính phủ đã trình UBTVQH cho phép chuyển nguồn tiết kiệm chi thường xuyên 14.620 tỉ điều chỉnh vào Dự phòng Ngân sách Trung ương để thực hiện các nhiệm vụ chi cấp bách cho công tác phòng chống dịch.

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, thu ngân sách nhà nước tháng 8 ước đạt 78.600 tỉ đồng. Lũy kế thu ngân sách nhà nước 8 tháng năm ước đạt hơn 1.004 nghìn tỉ đồng, bằng 74,8% dự toán, tăng 14,3% so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó, ngân sách trung ương ước đạt 71,4% dự toán; ngân sách địa phương ước đạt 78,9% dự toán."

Thế thì tin ai, tin phát biểu của Bộ trưởng hay tin lời giải thích của Bộ? Xứ này đụng chuyện gì cũng có hai tin ngược nhau, rối não thật!

Lại thêm, sáng nay, trong buổi làm việc trực tuyến giữa Đoàn đại biểu Quốc hội thành phố với UBND các quận 8, Gò vấp, Bình Tân và huyện Hóc Môn. Ông Nguyễn Sỹ Quang, Phó Giám đốc Công an TP.HCM, cho biết trên thực tế khi lập danh sách người để được nhận hỗ trợ đã có trường hợp lập khống danh sách người nhận, ký tên khống, nhận trùng, nhận 2-3 lần vượt quá quy định….Và cũng do vậy nên cũng theo Đại tá Quang, từ ngày 17.8 đến 15.9, ở thành phố đã có 154 vụ người dân kéo đi lên các trụ sở để khiếu kiện, khiếu nại liên quan đến việc hỗ trợ với 7.421 trường hợp, đứng đầu là quận Bình Tân, kế đến là quận 8, huyện Hóc Môn. 

Thiết nghĩ, khi phát hiện ra những tiêu cực trong việc hỗ trợ dân nghèo, chính quyền nên có biện pháp xử lý ngay. Nghe nói thành phố đã vừa thành lập đoàn kiểm tra, mong có biện pháp mạnh tay với những thành phần này. Không gì khốn nạn, đốn mạt và mất hết tính người khi ăn chận của người nghèo, những người đang lầm than, nạn nhân của cơn đại dịch.

Hôm qua thống kê người nhiễm dịch và con số tử vong ở thành phố vẫn chưa được như mong đợi. Chuyện giảm giãn cách cũng như mở cửa ngó bộ cũng còn lâu. Nhìn con số tử vong đã hơn 12.000 người của thành phố, đôi khi tự hỏi sao chết nhiều thế? Và chắc chắn con số sẽ không đúng như con số thống kê báo cáo. Tìm hiểu kỹ hơn ta sẽ thấy rằng khi bị nhiễm dịch, dù nặng hay nhẹ nếu được chăm sóc tận tình, kỹ lưỡng, theo dõi để cấp cứu kịp thời thì cũng sẽ thoát được cái chết. Ta thấy trên thế giới từ khi có dịch, rất nhiều lãnh đạo các nước bị nhiễm dịch nhưng hầu như tất cả đều qua khỏi. Chẳng có cha nào lâm vào thế hiểm nguy, chỉ đôi tuần là tỉnh bơ đi làm việc.Điều đó cho thấy rằng nếu được chăm sóc kỹ lưỡng thì con virus này cũng khó mà giết người. 

Thủ tướng Anh Boris Johnson là một trong những nhà lãnh đạo đầu tiên trên thế giới thông báo nhiễm dịch hôm 27.3. 2020. Sau đó ngày 2.10, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng dính. Tiếp đến là Tổng thống Jair Bolsonaro của Brazil. Vào đầu đại dịch, Thân vương Albert II của Monaco và Thái tử Anh Charles nằm trong số các thành viên hoàng gia dính bệnh. Hồi tháng 4, Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin cũng nhiễm. Cũng cùng khoảng thời gian ông Mikhail Mishustin mắc bệnh, Thủ tướng Nuno Gomes Nabiam của quốc gia Guinea-Bissau ở Tây Phi dương tính cùng với 3 thành viên trong nội các của ông.

Nhiều nhân vật cấp cao khác tại các nước đã mắc virus Vũ Hán gồm: Tổng thống Honduras, Tổng thống Guatemala, Thủ tướng Armenia, Bộ trưởng Nội vụ Philippines, Bộ trưởng Dầu mỏ Venezuela, Bộ trưởng Y tế Ghana, Phó tổng thống Nam Sudan, Phó thủ tướng Tây Ban Nha, Bộ trưởng Nội vụ Úc, Phó tổng thống Iran, Bộ trưởng Môi trường Ba Lan...

Tại Mỹ, 2 thượng nghị sĩ và hơn chục thành viên Quốc hội đã dính bệnh. Tháng trước, thống đốc bang Missouri Mike Parson cũng dương tính. Tất cả những người trong danh sách trên đều khỏi bệnh trong thời gian ngắn. Chỉ có cựu ứng viên tổng thống Mỹ Herman Cain qua đời vì dịch bệnh này hồi tháng 7. Hiện nay cũng có tin Tổng thống Nga Putin cũng đang nhiễm bệnh, nhưng chắc rồi cũng qua mau thôi. Người ta bảo virus lây lan như cháy rừng ở Điện Kremlin: TT Putin tiết lộ hàng chục người thân cận nhiễm bệnh. 

Điều này cho thấy nếu được chăm sóc kỹ thì chẳng làm sao cả. Hay là các ông này có thuốc gì đó đặc biệt để hoá giải con virus này? Cũng nghe ông Putin đã chích vaccine Spounik V rồi đấy.

Cũng như vừa rồi thấy tin ông Tập đi dự khai mạc gì đấy, cả đám đông chẳng thấy ai đeo khẩu trang. Có thể virus sợ lãnh đạo chăng? Hay là chúng nó có thuốc giải rồi cũng nên.

Lan man chuyện lung tung cho qua ngày. Rảnh quá mà he...he.

17.9.2021

Bắt đầu từ ngày 9.7, ngày chính quyền siết chặt phong toả Sài Gòn để ngăn chận dịch bệnh. Hôm nay viết đến bài thứ bảy mươi như là nhật ký những ngày đại dịch tàn phá thành phố này. Đã có hơn 12.000 người đã chết vì dịch, chưa kể những số người khác mắc các bệnh thông thường nhưng vì trong mùa dịch không có phương tiện đưa đến bệnh viện cấp cứu kịp thời, không được bệnh viện nhận, không được chăm dóc chu đáo như bình thường, bệnh mãn tính không được tái khám và nhận thuốc đúng hẹn..và những người bệnh đó cũng đã ra đi một cách oan uổng. Một người mất, bao nhiêu người thân thuộc buồn đau, tiếc nuối. Trong những ngày cao điểm nhiều gia đình chết đến vài ba người nhiều thế hệ. Cho đến nay dù con số tử vong có giảm hàng ngày nhưng số người nhiễm bệnh vẫn cao. Do vậy, chính quyền thành phố vẫn phân vân khi chuẩn bị mở cửa một phần, giảm giãn cách một phần chứ chưa dám có quyết định để thành phố trở lại bình thường. "Bình thường mới" là chữ mà lãnh đạo thành phố sử dụng, có nghĩa không thể bình thường như cũ khi chưa đạt được những tiêu chí của Bộ Y tế đề ra. 

Càng kéo dài giãn cách thiệt hại kinh tế rất lớn và lòng dân thì bất an. Nhiều doanh nghiệp lớn của nước ngoài ở Sài Gòn, Bình Dương và Đồng Nai đang tính đường rút chuyển qua Mexico hay Brazil vì không thể chờ đợi. Đa số là doanh nghiệp may mặc và sản xuất giày dép. Họ chuẩn bị để phục vụ Giáng Sinh, nhưng nhà máy phải ngưng hoạt động vì dịch nên phải tìm cách chuyển. Một doanh nghiệp ở Bình Tân với 56.000 công nhân mấy tháng nay cũng đành bó tay ngồi chờ. Nhà máy đóng cửa không những thiệt hại về kinh tế mà còn kéo theo biết bao công nhân thất nghiệp. Họ trở thành người thiếu ăn, con cái cũng khó đến trường đành dở dang việc học hành, cha mẹ, người thân đau ốm không tiền mua thuốc chữa bệnh. Những tổ chức từ thiện, thiện nguyện, những nhà hảo tâm cũng rút dần vì thời gian quá dài, vì những thị phi, vì những khó khăn trong công việc đưa đến tâm lý chán nản, buông tay. Và kẻ bị thiệt thòi là những người nghèo. Kéo dài giãn cách càng lâu không những thiệt hại về kinh tế mà ảnh hưởng đến xã hội rất lớn. Không những thế gây tâm trạng bất an và tạo ra những sang chấn tâm lý cho rất nhiều người. Sau mùa dịch chắc là an ninh trật tự của thành phố sẽ nảy sinh lắm vấn đề.

Chính quyền thành phố cũng đã đưa ra lộ trình để có thể đến đầu tháng 10, mở dần từng phần để bình thường hoá sinh hoạt. Để chuẩn bị bị kịch bản phục hồi kinh tế và bình thường mới phải cần những yếu tố cơ bản. Đầu tiên là phải có và chuẩn bị đủ vaccine cho toàn dân, đồng thời cũng nên thay đổi quy trình tổ chức tiêm chủng sao cho nhanh chóng, an toàn và khoa học. Phải sắp xếp lại các bệnh viện và các khu điều trị virus Vũ Hán, đặc biệt là nhân lực và thiết bị. Sắp tới, đội ngũ chi viện từ khắp nơi sẽ rút dần về, nhân lực sẽ thiếu hụt vì con số nhiễm bệnh vẫn còn cao. Cũng cần thuốc để chữa bệnh và phương án túi thuốc cho người F0 chữa tại nhà vẫn là cách tốt nhất để giảm tải cho các bệnh viện. Lâu nay con số tử vong cao là bởi thiếu nhân lực và không được cấp cứu kịp thời. Theo Bác sĩ Nguyễn Lân Hiếu, Giám đốc trung tâm Hồi sức Covid Bình Dương, đơn vị hiện cấp cứu các ca nặng đến hấp hối. "Sự nguy hiểm của virus không phải nằm ở tải lượng virus cao hay thấp, âm tính hay dương tính mà nằm ở chỗ virus này khi xâm nhập cơ thể sẽ kích thích hệ miễn dịch phản ứng mãnh liệt tạo nên "Bão Cytokine" làm viêm phổi cấp, viêm và suy đa tạng.

Bão Cytokine không chừa một ai hết, bất kể có bệnh nền hay không có bệnh nền, già hay trẻ. Khi đã xảy ra bão Cytokine thì đang cười nói bình thường thì F0 bỗng chuyển sang mệt mỏi, khó thở tụt Oxy nhanh chóng. Diễn biến xảy ra cực nhanh chỉ trong 3-4 tiếng hoặc chỉ qua đêm ngủ các cơ quan bị viêm nặng rồi sáng dậy...đi luôn." Như vậy khi người bệnh không được chăm sóc chu đáo, không được theo dõi thường xuyên thì chuyện tử vong là đương nhiên và con số người tử vong cao ở thành phố trong thời gian vừa qua đã chứng minh điều đó.

Giúp cho người dân những kiến thức cơ bản để tự phòng chống dịch cũng là một yêu cầu cần thiết. Hiện nay trên các mạng xã hội, trên hệ thống truyền thông, trên youtube tràn lan đủ mọi thứ thuốc chữa, đủ mọi cách để tự chữa bệnh, không biết bao nhiêu tin tức về virus cũng như về vaccine. Người dân đọc và truyền đi khiến rất nhiều người hoang mang vì có nhiều kiến thức, kinh nghiệm, tin tức mâu thuẫn với nhau. Ngay trên báo chí chính thống cũng không thiếu những thông tin ngược với nhau. Dân nhiều khi tin những tin giả, tin tào lao hơn tin thật. Một phần cũng do trình độ dân trí, phần khác do lo sợ, hoang mang và phần lớn là nhà nước không có một kênh thống nhất trang bị cho dân những kiến thức cơ bản về dịch, về virus, về vaccine. Đồng thời với những tin nhảm, hệ thống thông tin của nhà nước phải phản bác tức thì giúp cho người dân có nhận thức đúng về bệnh.

Có lẽ đến thời gian này, thành phố cũng nên giảm bớt các chốt chặn, xoá bớt những khu vực cách ly, bỏ dây giăng, gỡ bớt những khung, những cuộn dây kẽm cho các con phố, các ngõ hẻm, các khu dân cư thông thoáng và bớt không khí căng thẳng. Ừ thì vẫn chấp nhận mỗi khu phố, mỗi phường xã là một pháo đài. Nhưng pháo đài được hiểu theo nghĩa là được theo dõi và kiểm soát chặt những gì dính líu đến dịch bệnh chứ không nên rào chắn với chận đường mãi thế. 

Vừa rồi, Phó Chủ tịch UBND Lê Hòa Bình thông tin sau ngày 30.9, không áp dụng giấy đi đường nữa mà sẽ có một app di chuyển do công an quản lý. Thế là có thêm một cái app nữa trong số hơn hai chục cái nữa rồi. Dân cứ hỏi là tại sao không có được một app thống nhất giữa các ban ngành như Y tế, Công an và Giao thông mà phải tách ra làm khổ dân như thế?

Trong buổi họp báo của Ban Chỉ đạo Phòng, chống dịch thành phố diễn ra tối 15.9, Phó chủ tịch Lê Hòa Bình cho biết thành phố cho phép các sinh hoạt thể dục thể thao tại các công viên thuộc khu dân cư, chung cư thuộc các “vùng xanh” được mở cửa trở lại, kể từ ngày 16.9. Thế nhưng sáng nay, nhiều người đi tập thể dục trong những khu quy định cũng bị nhắc nhở không cho phép cũng như các chốt chặn không cho di chuyển. Thế nên việc cho phép này cũng như không.

Rất nhiều doanh nghiệp kêu than vì không chuyển hàng được do các thủ tục hạn chế và nhiêu khê. Nhất là những doanh nghiệp chuyên phân phối hàng hoá. Có doanh nghiệp chuyên giao thuốc chữa bệnh nhưng đành bất lực khi hệ thống nhà thuốc đặt hàng mà không thể di chuyển được. Muốn bình thường hoá thì cũng phải ưu tiên gỡ khâu lưu thông này.

Chiều 15.9, trong cuộc họp trực tuyến với địa phương trên cả nước và các bộ để tháo gỡ khó khăn cho vận chuyển hàng hóa , Vụ Vận tải, Bộ Giao thông Vận tải cho biết tuần qua cá biệt xảy ra ùn ứ tại một số chốt kiểm soát do địa phương áp dụng quy định chưa thống nhất với chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng và hướng dẫn của Bộ GTVT.

Theo đại diện Sở GTVT thành phố, từ nay đến cuối tháng 9, thành phố vẫn giữ nguyên tình hình giãn cách. Đến 1.10 có thể tạm thời chia 3 giai đoạn: Từ ngày 1.10 đến 31.10, 1.11 đến 15.1.2022 và sau 15.1.2022 để điều chỉnh, tuy nhiên tất cả mọi vấn đề phụ thuộc vào diễn tiến tình hình dịch bệnh. Như vậy, nếu theo chuẩn bị của Sở Giao thông, Vận tải thì tình hình lưu thông còn khó khăn kéo dài đến tận đầu năm 2022.

Trở lại chuyện vaccine, hôm qua có mấy tin khiến dân lại lo lắng. Trước hết là tin Nhật Bản thu hồi số vaccine Pfizer có dị vật. Theo tin, thành phố Sagamihara thuộc tỉnh Kanagawa, Nhật Bản đã quyết định thu hồi một lượng vaccine Pfizer sau khi phát hiện có dị vật màu trắng. Thành phố ta cũng rất nhiều người được chích vaccine Pfizer, nghe tin này cũng hơi ớn. Một tin nữa là yêu cầu giám định hoạt chất, hàm lượng một số lô vắc xin Vero Cell nhập khẩu. Lý do, theo Tổng cục Hải quan, qua xem xét hồ sơ hải quan một số lô hàng vắc xin Vero Cell do Công ty TNHH Một thành viên Dược Sài Gòn nhập khẩu theo Giấy phép số 7929/QLD-KD ngày 8.7.2021 của Cục Quản lý dược (Bộ Y tế), cho thấy hoạt chất, hàm lượng/nồng độ trên Giấy phép số 7929/QLD-KD là 6.5 U kháng nguyên SARS-CoV-2 bất hoạt, nhưng trên phiếu kiểm nghiệm có kết quả là 7,2 U; 7,4 U; 7,8 U hoặc 6,9 U..

Rất nhiều người đã mạnh dạn đồng ý chích mũi 1 Sinopharm trong trạng thái tâm lý không tin tưởng lắm. Giờ nghe tin này cũng thêm lo. Không biết mũi 2 có chích tiếp Sinopharm và cũng chẳng biết rồi có vấn đề gì không nữa.

Đã có một số dịch vụ ăn uống mở cửa bán mang đi, nhưng giá cả gây choáng cho người tiêu dùng. Trên thị trường hiện nay, mặt hàng nào cũng tăng giá, từ ổ bánh mì, tô bún bò cho tới thùng mì gói, bao bột chiên  hay chai nước mắm. Không biết rồi đây làm thế nào để bình ổn giá cả đây. Giá tăng cao mà tiền thì càng lúc càng cạn. Người thất nghiệp không còn tiền. Người có chút tiền để dành thì cũng sắp hết vì giãn cách kéo dài. Nhiều người còn tiền trong tài khoản nhưng không đi rút được. Người có vàng muốn bán có tiền mặt tiêu xài cũng không có nơi mua. Đủ thứ khổ vì dịch bệnh.

Trung thu năm nay trẻ sẽ không còn được đón Trung thu như mọi năm. Các hãng bánh chắc sẽ chẳng có mấy khách. Một mùa Vu Lan buồn vừa đã đi qua. Một Trung thu chẳng gì vui đang tới. Thôi thì đành giam mình trong nhà mà ngắm trăng trong mưa vậy.

Đây là bài viết thứ bảy mươi và cũng là bài chót tôi viết về những ngày phong toả ở Sài Gòn. Nhật ký phong toả sẽ dừng lại ở đây. Tuy không còn viết với hình thức nhật ký hàng ngày, tôi vẫn viết trên Facebook những suy nghĩ, cảm xúc, niềm vui, nỗi buồn của tôi về cuộc sống, về thành phố Sài Gòn rất thân thương này.

Mong các bạn bè, các anh chị em đã từng đọc các bài viết của tôi vẫn tiếp tục đọc và gởi đến tôi những ý kiến, tình cảm của quý vị. Tôi rất cám ơn.

Tôi định viết bài chót này sẽ có phần về những quán ăn sẽ đến sau khi thành phố mở cửa để thoả mãn thèm khát mấy tháng nay và cũng theo yêu cầu của rất nhiều người. Nhưng bài này nhiều chuyện quá, dài dòng quá rồi nên sẽ hẹn với anh chị em một bài khác viết về chuyện ăn uống ở Sài Gòn. Ăn thôi chứ không có chơi. Dzậy đi nhe.

16.9.2021

Sài Gòn lockdown ngày thứ bảy mươi

DODUYNGOC

Hôm nay thức dậy sớm vì có hẹn tham gia một talkshow của chương trình Sài Gòn ta thương. Buổi nói chuyện thực hiện trực tuyến qua Zoom nên cũng đơn giản. Phòng tôi bị hỏng internet từ khi vừa có dịch nên chưa sửa được. Hai cái bên các phòng khác thì yếu vì bị vách tường ngăn nên đành sử dụng 4G qua iphone, không dùng computer được. Cũng hơi bất tiện nhưng rồi cũng xong. MC của chương trình là ca sĩ nổi danh một thời của Sài Gòn, ca sĩ Ngọc Ánh. Nội dung buổi nói chuyện đề cập đến những suy nghĩ và cảm xúc của tôi về cơn đại dịch đang diễn ra ở thành phố này. Trong lúc câu chuyện đang diễn tiến, có đôi khi tôi không dấu được cảm xúc khi nhắc đến bạn bè, người quen đã ra đi vì virus không ai tiễn đưa, không nghi lễ, không ánh nến nguyện cầu. Tôi cũng nghẹn lời khi đề cập đến những đứa trẻ bỗng chốc mồ côi khi cha, mẹ đột ngột ra đi và không biết tương lai của các em sẽ ra sao. Tôi cũng rất xúc động khi được hỏi về những kỷ niệm khi tôi mới vào Sài Gòn, ký ức những năm tháng cách đây hơn nửa thế kỷ quay về làm tôi nao nao trong lòng. Tôi nói về những tấm lòng của người Sài Gòn, rộng rãi, bao dung và độ lượng đã từng cưu mang tôi trong những khi khốn khó. Và cũng nói về một Sài Gòn u buồn, tang thương trong cơn đại dịch hôm nay. Tôi cũng không quên nói lời tri ân đến các nhân viên y tế, những người đang ở tuyến đầu, đang chiến đấu để chữa trị cho các bệnh nhân nhiễm dịch và tin rằng thành phố sẽ qua được cơn bệnh nặng, trở lại một Sài Gòn năng động và đầy những nụ cười. Buổi phỏng vấn cũng nhắc đến những bài nhật ký hàng ngày của tôi về Sài Gòn lockdown đăng trên facebook, nay đã gần 70 bài. Tôi cám ơn mọi người đã đọc và đã quan tâm. Hi vọng những trang nhật ký này sẽ ghi lại được những hình ảnh, những cảm xúc của người Sài Gòn trong suốt thời gian giãn cách và mong rằng nó như là một ít tư liệu dưới góc nhìn của một cá nhân, một chứng nhân khi cơn gió dịch bệnh thổi qua thành phố Sài Gòn thân thương ghi lại cho đời.

Mấy hôm bị facebook treo giò, nhiều tin nhắn gởi vào messenger hỏi thăm, nhưng tôi không trả lời được vì đang bị cấm. Xin lỗi các anh chị em và cám ơn sự quan tâm của các bạn. Những ngày này tuy không đăng được nhưng tôi vẫn viết tiếp tục, không bỏ hôm nào và sẽ đăng ngay khi được phép.

Ngày 15.9 đã đến, trước đây cứ nghĩ hôm nay là ngày cuối của giãn cách, của phong toả, của cách ly. Nhưng rồi chưa thể. Ai ở đâu vẫn ở yên đấy. Và chính quyền cũng đang phân vân, thăm dò, đợi chờ thời điểm để mở cửa cho cuộc sống bình thường trở lại. Cho nên mấy hôm nay khẩn cấp chích ngừa toàn thành phố, chạy nước rút tiêm mũi 1 vaccine, bởi hôm nay là ngày cuối cùng thực hiện mục tiêu đạt 100% trường hợp trên 18 tuổi được tiêm mũi 1 vaccine. Nhiều quận huyện tại thành phố đang phát đi thông báo khuyến khích người dân đi tiêm không cần đăng ký trước, không phân biệt thường trú, tạm trú hay chưa đăng ký tạm trú. Nếu cần thiết, sẽ đến từng nhà để tiêm. Chỉ cần trình thẻ căn cước công dân là nhanh chóng được tiêm mũi vaccine đầu tiên dù không đăng ký. Để đạt độ bao phủ vắc xin cho người trên 18 tuổi, ước tính giai đoạn này thành phố còn hơn 879.000 người cần tiêm mũi 1 và 927.000 người đến thời hạn tiêm mũi 2. Tổng cộng cần có 1.806.000 mũi tiêm. Theo kết quả điều tra thống kê của Chi cục Dân số, kế hoạch hóa gia đình thành phố vào ngày 30.6, tổng số người từ 18 tuổi trở lên tại thành phố là 7.208.800 người. Tuy nhiên qua rà soát, báo cáo của UBND các quận, huyện và TP Thủ Đức về số liệu dân cư thực tế đang sinh sống trên địa bàn, số lượng người từ 18 tuổi hiện nay chỉ khoảng 6.043.628 người. Theo báo cáo của Sở Y tế TP.HCM, tính đến 7 giờ ngày 14.9, TP.HCM đã tiêm được tổng cộng hơn 8,1 triệu liều vaccine. Trong đó, tổng số mũi 1 là 6,58 triệu và mũi 2 là 1,57 triệu. Đặc biệt, đã có hơn 2 triệu mũi vắc xin Verocell của Sinopharm đã được tiêm cho người dân.

Đến ngày 14.9, theo số liệu thống kê từ Sở Y tế, có 2 quận tiêm vaccine mũi 1 đạt cao nhất là Q.11 với tỷ lệ 100% và Q.12 hơn 101%.

Với con số thống kê đó và con số đã được tiêm chủng mũi 1, cho thấy rằng thành phố đã đạt chỉ tiêu về tiêm chủng. Nhưng qua các con số, người ta cũng thấy có sự chênh lệch giữa điều tra dân số và số lượt người được tiêm chủng mũi 1.

Đúng ra thực hiện thủ tục tiêm chủng như thế này ngay từ đầu sẽ giúp dân bớt trông đợi, lo âu, thắc mắc và tốn công sức chạy đầu này đầu kia trông ngóng tin tức về tiêm chủng. Chỉ cần mỗi tổ dân phố hoặc một cụm dân cư gần nhau đặt một trạm tiêm chủng. Người dân mang căn cước hay giấy chứng minh là được chích khỏi qua các bước đăng ký, chờ đợi rườm rà. Chắc chắn chẳng có ai dám tranh giành để chích hai mũi trong một ngày hay khi chưa đến hạn kỳ quy định. Nếu thực hiện kiểu đấy, thành phố chắc chắn đã hoàn tất 100% mũi 1 lâu rồi. Giờ đang có kế hoạch cho mũi 2, cũng mong thành phố rút kinh nghiệm để mũi 2 được tiến hành tốt và nhanh chóng hơn, đáp ứng được nhu cầu mong được chích đủ liều của nhân dân thành phố. Chỉ có chích đủ cho toàn dân mới có thể tính đến chuyện an toàn để mở cửa. Cái khó bây giờ lại nằm ở chỗ thẻ xanh được cấp như thế nào và với hình thức gì? Không hiểu nổi một thành phố lớn như Sài Gòn, một đất nước luôn nói về công nghệ 4.0 với 5.0 mà mò mãi cũng không hoàn chỉnh được một cái app thống nhất trong toàn quốc mà cứ loay hoay mãi cũng như sáng tạo đủ app, mỗi anh một cái làm khổ dân theo muốn đuối hơi mà chẳng thấy hiệu quả chi cả. Tôi chích mũi 2 hơn cả tuần rồi mà app Sổ sức khoẻ điện tử vẫn màu vàng chứng nhận mới chích mũi 1. Làm ăn chán thật! Bộ Y tế đã chỉ đạo các địa phương phải cập nhật thông tin tiêm vaccine còn thiếu lên hệ thống trước ngày 20.9. Để chờ xem.

Gần đây trên các phương tiện truyền thông của nhà nước đã đăng nhiều clip về việc Thủ tướng làm việc trực tuyến với các cấp lãnh đạo địa phương về công tác phòng chống dịch. Bỏ qua các câu hỏi về các con số thống kê thay đổi liên tục nên các cán bộ địa phương khó nắm bắt để có thể nhớ. Nhiều vấn đề cán bộ như học trò trả bài mà không thuộc vậy. Trong chuyện này, thiết nghĩ nên trao đổi về chiến lược, biện pháp, chủ trương của địa phương trong việc phòng chống dịch hơn là hỏi về số liệu. Tuy vậy, qua đó cũng cho thấy một số lãnh đạo địa phương chưa sâu sát tình hình,chưa nhạy bén, còn lúng túng với các biện pháp chống dịch, vẫn còn chờ và làm theo chỉ đạo từ trên, chống dịch bằng nghị quyết.

Trả bài có người nhắc mà còn ấp úng khi trả lời, thế thì chống dịch làm sao hữu hiệu được.

Ngay tổ chức hành chánh cấp thấp nhất là phường, xã, những người lãnh đạo ở cấp này nhiều người không những thiếu khả năng mà còn không có trách nhiệm với dân. Địa phương nào may mắn có người lãnh đạo có tâm, có trách nhiệm, có tầm trong tổ chức và thực hiện thì dân ở đấy được nhờ và được chăm sóc chu đáo. Ngược lại thì xem như thua, xem như xui, chẳng được hỗ trợ cũng như giúp đỡ gì theo chủ trương của nhà nước. Do vậy nên dân mới kêu, mới xuống đường, mới gõ cửa uỷ ban, mới có xung đột. Lãnh đạo thành phố cũng đã nhiều lần nhận khuyết điểm với dân về vấn đề này. Nhưng cũng khó mà khắc phục. Quan nhỏ mà giao chút quyền lực thì dễ quan liêu, hống hách và tìm cách trục lợi cho cá nhân, người nhà lắm.

Lâu nay nhiều người ngại ngùng và ngờ vực khi chích vaccine Sinopharm của Trung Quốc. Có người bảo rằng nếu thiếu vaccine Anh, Mỹ họ sẵn sàng tiêm chủng vaccine made in Vietnam. Nhưng chờ mãi mà vẫn chưa được duyệt. May thay, hôm nay được tin "Sẽ có vaccine "made in Vietnam" được cấp phép khẩn cấp trong năm nay". Theo TS Nguyễn Ngô Quang, Phó cục trưởng Cục Khoa học công nghệ và đào tạo Bộ Y tế, cho biết từ nay đến cuối năm 2021, Việt Nam sẽ có ít nhất 1 vaccine do Việt Nam nghiên cứu, phát triển được cấp phép khẩn cấp. Theo Bộ Y tế, Việt Nam là một trong số ít nước trong khu vực đã chủ động nghiên cứu vaccine, với 3 ứng viên vaccine đang được thử nghiệm lâm sàng ở các giai đoạn khác nhau. Trong đó, 2 vaccine phát triển trong nước và 1 vaccine được chuyển giao công nghệ nước ngoài.

Khi ta có vaccine tự sản xuất và có hiệu quả thì nỗi lo vaccine sẽ chẳng còn và sẽ chủ động trong công cuộc phòng chống dịch. Khỏi phải cắp cặp đi xin, khỏi bị ai đó o ép, khỏi lo quan hệ, năn nỉ, đánh đổi.

Tuy chuẩn bị những bước đầu để giảm giãn cách nhưng con số nhiễm dịch và tử vong hàng ngày của thành phố vẫn chưa xuống những con số mong đợi. Theo Bộ Y tế, tính đến hết ngày 14.9, thành phố có 310.307 ca nhiễm dịch. Hiện đang điều trị hơn 39.000 ca, trong đó có 2.942 trẻ em dưới 16 tuổi, 2.616 bệnh nhân nặng đang thở máy và 23 bệnh nhân can thiệp ECMO. Số xuất viện cộng dồn đến nay là 152.894 ca và có 12.419 ca tử vong.

Theo báo cáo của Sở Y tế TP.HCM, để đảm bảo nhân lực và năng lực chuyên môn theo các phân tầng, thành phố đã huy động 17.653 người của các cơ sở y tế tại chỗ của thành phố. Trung ương, các bộ ngành và nhiều tỉnh thành khác hỗ trợ 13.752 người, đó là chưa kể tình nguyện viên, F0 hết bệnh, lực lượng y tế tư nhân. Thế nhưng vẫn trong tình trạng thiếu nhân lực. Do vậy rất đáng lo khi có tin cho rằng sau 15.9, Bộ Y tế sẽ rút nhân lực ra khỏi  các cơ sở điều trị ở thành phố. Tuy nhiên, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cho biết tùy vào tình hình mà Bộ Y tế sẽ điều chỉnh cho phù hợp. Theo cách nói này, trong thời gian tới, tình hình nhân lực ở thành phố sẽ rất căng, ảnh hưởng không nhỏ đến việc hạn chế số người tử vong.

Bộ Y tế vừa có văn bản hỏa tốc lấy ý kiến các thành viên Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch, các bộ, ngành, UBND TP.HCM. Trong đó, Bộ Y tế đưa ra 3 tiêu chí tiên quyết về tỉ lệ dương tính/xét nghiệm và mức độ đáp ứng của điều trị hồi sức, cùng 1 tiêu chí động về tỉ lệ tiêm vắc xin. Cụ thể là

- Số ca mắc mới tại cộng đồng giảm;

- Tỉ lệ mẫu dương tính bằng RT-PCR trong ngày giảm, không xuất hiện chuỗi-chùm bệnh;

- Đáp ứng số giường ICU;

- Tỉ lệ tiêm vắc xin ngừa COVID-19.

Theo đó có 2 tiêu chí còn khó đạt để mở cửa trở lại của thành phố đó là Số ca mắc trong cộng đồng giảm liên tục và tỷ lệ mẫu xét nghiệm RT-PCT dương tính trong cộng đồng/ngày. Thực tế những ngày qua cho thấy các ca dương tính ở thành phố trong 7 ngày gần nhất cho thấy tỷ lệ người mắc virus chưa có dấu hiệu giảm. Các con số này tuy có lúc lên xuống, nhưng rất ít khi dưới 5.000 ca/ngày. Với các số liệu thống kê, theo đánh giá của các chuyên gia thì số F0 đang ẩn khuất trong cộng đồng còn khá lớn. Về tỷ lệ mẫu xét nghiệm dương tính trong 7 ngày gần nhất, số mẫu xét nghiệm (RT-PCT) dương tính/số người lấy mẫu trong ngày tại cộng đồng chưa có chiều hướng giảm. Do vậy, thành phố vẫn còn 2 tiêu chí phải khắc phục mới có thể giảm giãn cách để mở cửa trở lại. Chủ tịch thành phố Phan Văn Mãi cho rằng sức ép của sự phát triển kinh tế xã hội thành phố buộc phải mở cửa sau thời gian giãn cách kéo dài, song nguy cơ bùng phát dịch là có thật. Số liệu cho thấy ca mắc ở thành phố chưa đạt tiêu chí của Bộ Y tế. PGS.TS Tăng Chí Thượng, giám đốc Sở Y tế chỉ ra có một tiêu chí rất khó mà thành phố chưa đạt được đó là: "số ca mắc mới phải giảm liên tục so với 2 tuần liền kề trước đó và phải thấp hơn 50% so với tuần lễ có ca mắc cao nhất".

Theo ông, biểu đồ ca mắc đang đi theo đường ngang, không lên nhưng cũng không xuống, dao động trung bình số ca mắc mới mỗi ngày từ 5.000 đến 6.000 ca.

Những con số chưa khả quan như mong đợi.

Nghe nói đã cho mở cửa một số cửa hàng, quán, tiệm bán mang về hoặc online, nhưng cho đến hôm nay hàng quán vẫn đóng cửa im lìm. Rất ít cửa hàng kinh doanh ăn uống, mặt hàng thiết yếu có động thái hoạt động trở lại. Nhiều chủ tiệm vẫn đang chờ vì cũng còn nhiều điều băn khoăn.

Và như vậy, chúng ta cũng tiếp tục chờ.

15.9.2021

Sài Gòn lockdown ngày thứ sáu mươi chín.

Tính đến hôm nay, con số tử vong vì đại dịch virus Vũ Hán ở Việt Nam đã lên đến 15.936 ca. Trong số gần 16 ngàn người chết đó đã để lại biết bao nỗi đau cho những người còn sống. Đau đớn nhất là những đứa trẻ, cơn dịch đến và đem đi mất những người thân yêu nhất. Có những đứa trẻ mất cha, có đứa mất mẹ, có nhiều cháu bất hạnh hơn là mất cả cha lẫn mẹ. Nhiều gia đình mất luôn ông bà hay cô chú. Cũng có trẻ mất hết tất cả, chỉ còn một mình trơ trọi ở cõi đời. Bi thương không kể hết được và tương lai, những đứa trẻ ấy phải biết sống làm sao? Chỉ trong vài tháng, thành phố đã có gần vài ngàn đứa trẻ trở thành trẻ mồ côi trong cơn đại dịch. Theo báo cáo của Sở Giáo Dục, đã có hơn 1.500 học sinh mồ côi vì cha, mẹ mất trong cơn dịch.

Chỉ mới đây thôi, các cháu vẫn còn cha, còn mẹ, còn ông bà và còn một gia đình êm ấm. Giờ mất tất cả, tan nát hết cả. Có đứa chứng kiến những người thân chết ngay trong căn nhà, trước mắt chúng. Cũng có đứa không thấy được người thân lần cuối, nhìn cha mẹ, ông bà được chở đi khi còn nguyên vẹn hình hài và trở về chỉ là nhúm tro trong hủ cốt.

Trên tạp chí khoa học The Lancet số tháng 7. 2021, thế giới hiện có hơn 1,5 triệu trẻ mồ côi vì dịch. Một nghiên cứu khác của CDC Mỹ, USAID, World Bank và Đại học London cho thấy trên toàn cầu cứ hai người chết vì virus Vũ Hán thì có một đứa trẻ bị mất cha mẹ hoặc người chăm sóc.

Những đứa trẻ trong hoàn cảnh đó bị sang chấn tâm lý nặng nề. Chúng bị khủng hoảng khủng khiếp. Phản ứng của chúng có thể là không nói hoặc nói ít lại, thu mình lại, giấu cảm xúc, trầm cảm và tự kỷ. Có đứa sẽ la hét không kiểm soát, tinh thần luôn bất ổn. Nỗi đau này khiến những đứa trẻ bị lâm vào khủng hoảng thần kinh và tâm lý đó nhiều khi theo suốt đời chúng. Nỗi cô độc không người thân, không có chỗ nương tựa gây cho chúng một nỗi bất an. Chưa kể có nhiều cháu lâm vào cảnh thiếu thốn vật chất, không ai nuôi nấng, chăm sóc. Sự mất mát xảy ra quá đột ngột khiến những đứa trẻ mất phương hướng, mang mặc cảm không giúp được gì cho người thân, không chăm sóc được cha mẹ, ông bà khi họ bệnh, không đưa tiễn hay được gặp mặt người thân lần cuối. Trẻ có thể mang nỗi đau này khiến chúng dễ bị suy sụp và đưa đến những suy nghĩ hay hành động tiêu cực. Cơn đại dịch rồi cũng sẽ qua đi nhưng nỗi đau này ở lại trở thành một di chứng khó chữa trong lòng của trẻ.

Không chỉ có những đứa trẻ, nhiều người già cũng lâm vào cảnh bi thương không còn ai nuôi nấng hay chăm sóc sau khi cơn đại dịch đi qua thành phố. Anh bạn tôi vừa qua đời hôm trước vì nhiễm dịch, để lại một ông bố già tuổi 90 đã lẫn và bà mẹ già tuổi hơn 80 đang bị tai biến. Anh là một người con hiếu thảo, lâu nay trực tiếp chăm sóc bố mẹ. Các con anh đều đang du học nước ngoài. Hai vợ chồng anh đã ly hôn mấy năm nay. Giờ anh mất đi, không biết rồi hai ông bà cụ sẽ sống làm sao? Không biết còn ai chăm sóc cho họ. Và chắc chắn những người già có hoàn cảnh như thế cũng sẽ bị khủng hoảng tâm lý nặng nề và cuộc sống chắc cũng khó được dài lâu.

Sau khi có thể tạm yên với con virus, xã hội lại phải đối phó và điều trị cho những số phận bất hạnh này. Một công việc cũng không dễ gì vì nó là tâm bệnh, là hậu quả của những cú sốc tâm lý.

Chiều 13.9, trong một cuộc họp báo, ông Phan Văn Mãi, Chủ tịch thành phố cho hay, thành phố sẽ tiếp tục giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 của Thủ tướng tới hết tháng 9. Đồng thời sẽ thực hiện những bước thận trọng để giảm lần giãn cách xã hội theo ba giai đoạn. Với tình hình hiện tại, để chuẩn bị mở cửa trong điều kiện "bình thường mới", cần chuẩn bị kế hoạch cẩn trọng, có cân nhắc, tuyệt đối giữ vững nguyên tắc "quản lý được đến đâu, mở cửa đến đó". Chủ trương của thành phố là thận trọng để bảo vệ sinh mạng con người. Bởi cho đến hôm nay, số người nhiễm vẫn còn cao, báo cáo chiều nay thành phố có 6.312 ca nhiễm và 199 ca tử vong.

Cũng theo ông Lê Hoà Bình, Phó chủ tịch thành phố cho biết, để thuận lợi cho việc lưu thông, phân phối. Kể từ ngày 16.9, thành phố sẽ cho phép shipper chạy liên quận, với điều kiện đảm bảo an toàn phòng chống dịch.

Đồng thời để tiếp tục hỗ trợ người dân khi giãn cách vẫn còn kéo dài, Chủ tịch Phan Văn Mãi cho biết sẽ có gói an sinh thứ 3 gần 10.000 tỷ đồng để hỗ trợ người dân khó khăn.Theo ông Mãi, đây cũng là một vấn đề rất quan trọng mà thành phố phải quan tâm. Trước đây đã thực hiện 2 gói an sinh, thành phố đã cấp gần 6.500 tỉ, trong đó có kinh phí xã hội hóa 1.400 tỉ, còn lại là ngân sách. Khi thực hiện gói an sinh lần 1, phát hiện số người dân khó khăn nhiều hơn dự kiến, thành phố thực hiện gói hỗ trợ thứ 2 nhưng rồi khi triển khai gói thứ 2 cũng phát sinh thêm nhiều khu, nhiều người nữa. Lý do là những gia đình trước đây có thể chưa khó khăn, nhưng khi giãn cách xã hội kéo dài, khiến cuộc sống bị xáo trộn. Có thể một tháng họ chịu được nhưng giãn cách đến 2 tháng, 3 tháng thì số hộ gặp khó khăn tăng lên. Tuy vậy, ông cũng thừa nhận cũng có nguyên nhân chủ quan là do các cấp chính quyền khi thống kê chưa đầy đủ và đây là khuyết điểm của thành phố. Quá trình thực hiện các gói hỗ trợ, ngoài hạn chế chủ quan do chính quyền cơ sở thống kê chưa chính xác, trong quá trình tổ chức thực hiện còn chậm, sai đối tượng… chính quyền sẽ kiểm tra, chấn chỉnh, xử lý các trường hợp vi phạm. Thực tế, có rất nhiều lãnh đạo địa phương thiếu trách nhiệm với dân khiến dân kêu than và bất bình.

Ông Phan Văn Mãi cho biết dự kiến gói hỗ trợ thứ 3 lên gần 10.000 tỷ đồng. Đây là số kinh phí rất lớn, vượt rất nhiều khả năng ngân sách thành phố nhưng đây là việc phải làm để đảm bảo cuộc sống cho bà con. 

Khi thành phố lâm vào cơn đại dịch, mới lộ rõ là ở thành phố này vẫn còn rất nhiều gia đình nghèo với cuộc sống lam lũ, kiếm ăn rất khó khăn. Bình thường họ có thể tìm mọi cách kiếm kế sinh nhai nhưng khi dịch đến, giãn cách kéo dài, cuộc sống của họ lâm vào cảnh vô cùng khó khăn. Có đi vào những xóm nghèo, ngõ nhỏ mới thấy dân ta vẫn còn khổ lắm. Những căn nhà nhỏ, những xóm, những phường người ta sống chen chúc nhau trong những căn nhà hẹp, ẩm thấp. Ăn uống thiếu thốn, điều kiện sinh hoạt còn tạm bợ nên dịch bệnh rất dễ bùng phát. Bởi thế, dân mong giảm giãn cách để có thể tiếp tục lao động kiếm sống. Cái đói và cái chết luôn đe doạ dân nghèo nếu giãn cách mãi kéo dài. Gói an sinh rồi cũng chỉ giúp họ một tuần, mười ngày, rồi cái thiếu ăn vẫn đè nặng. Lối thoát duy nhất là họ được làm việc, được bán buôn, được kiếm ăn bằng sức lao động của mình. Thành phố cũng nên xúc tiến liên hệ với các địa phương để giúp một số người nhập cư có nguyện vọng trở về quê quán. Sau đại dịch, số người muốn về quê cũng không ít, giữ họ lại thành phố khi chưa kiếm được công ăn việc làm thì chỉ khiến cho cuộc sống của họ thêm bế tắc.

Cho đến hôm nay, thành phố vẫn luẩn quẩn chuyện thẻ xanh và việc chứng nhận tiêm chủng trên app ở điện thoại. Phần mềm hoạt động không kịp thời, sai sót quá nhiều chứng tỏ không hiệu quả. Thành phố hi vọng sẽ sớm ban hành bộ tiêu chí an toàn, một trong những tiêu chí an toàn đang nghiên cứu là thẻ xanh dựa vào điều kiện tiêm chủng hay xét nghiệm để đánh giá mức độ an toàn các hoạt động của người dân cũng như hoạt động sản xuất, kinh doanh. 

Và rồi thành phố lại cho ra đời thêm một app mới hi vọng khắc phục lỗi của nhiều cái app trước. Đó là ứng dụng "Y tế HCM". 

Sở Thông tin và truyền thông phối hợp với Sở Y tế phát triển ứng dụng "Y tế HCM" thành ứng dụng thống nhất hỗ trợ người dân tham gia hoạt động sản xuất, kinh doanh, lưu thông trong điều kiện phòng, chống dịch. Sẽ làm thí điểm một số quận, huyện, sau đó sẽ áp dụng rộng rãi toàn thành. 

Người dân được cấp một mã QR trên ứng dụng điện thoại thông minh (Y tế HCM). Trong trường hợp người dân không dùng điện thoại thông minh sẽ được cấp mã số qua tin nhắn điện thoại hoặc được cơ quan nhà nước, đơn vị sử dụng lao động in mã QR ra thẻ.

Mã QR sẽ có thông tin khai báo y tế, lịch sử tiêm vắc xin, kết quả xét nghiệm và thông tin theo dõi sức khỏe F0 tại nhà.

Người dân khai báo y tế điện tử trên ứng dụng điện thoại di động hoặc truy cập địa chỉ https://khaibaoyte.tphcm.gov.vn trước khi ra đường; xuất trình mã QR tại trạm kiểm soát; trụ sở sản xuất kinh doanh; các nơi kiểm soát ra vào theo quy định như siêu thị, cửa hàng tiện lợi, cơ sở bán thực phẩm... F0 cách ly tại nhà cũng sẽ khai báo sức khỏe trên ứng dụng này.

Không biết với cái app này nữa, chính quyền đã đủ để quản lý dân chưa? Sức sáng tạo của mấy cái đầu trí tuệ của ta kinh thật, app ra liền tù tì. Nhưng mà khổ toàn nửa nạc nửa mỡ chẳng đi đến đâu. Rồi mai lại cho ra đời thêm vài cái nữa góp thêm đã gần 20 cái app đã có sẵn lâu nay. Riết rồi nghe app với mã code là ngán tới cổ.

Trở lại việc dự tính cho học sinh trở lại trường, phản ứng của phụ huynh là không đồng tình. Tình trạng học sinh, giáo viên đang nhiễm dịch rất nhiều, đến trường, vào lớp là rất nguy hiểm, nguy cơ nhiễm chéo rất cao. Theo thống kê của Bộ Giáo Dục, hơn 13.000 người trong ngành giáo dục đã dính bệnh. 

Cụ thể, thống kê từ Bộ GD-ĐT, tính đến hết ngày 4.9, nước ta đã có đến 3.001 cán bộ, giảng viên, giáo viên và 10.224 học sinh, sinh viên nhiễm dịch. Đa số bệnh nhân này đều tập trung tại thành phố, với 6.589 học sinh và 2.083 giáo viên. Thế thì mở trường làm gì khi biết chắc nó sẽ thành ổ dịch. Thôi cứ tạm thời học ở nhà đi, được chữ nào hay chữ nấy. Sinh mạng của con em là quan trọng.

Đã hơn 120 ngày giãn cách, đã đến ngày thứ 68 siết chặt, giới nghiêm, cũng đã có gần 12.500 người thành phố này đã chết vì con virus. Đã có biết bao thảm cảnh diễn ra ở thành phố này. Đã đến lúc cần một lối thoát và mong chờ những ngày tháng an bình sẽ đến.

14.9.2021

Sài Gòn lockdown ngày thứ sáu mươi tám.

DODUYNGOC

Chính quyền thành phố đã bắt đầu những chủ trương và đề ra các biện pháp giảm giãn cách. Mục đích là sẽ bình thường hoá đời sống của Sài Gòn sau thời gian dài thi hành nhiều biện pháp không mang lại hiệu quả. Thành phố đã bắt đầu chỉ thị 16 từ 9.7.2021. Đến nay qua nhiều lần siết chặt, giới nghiêm đã đến ngày thứ 66. Mọi người đang mong muốn sẽ bình thường cuộc sống nhưng cuộc sống sẽ không còn bình thường như xưa được nữa. Cơn đại dịch đã mang đến thành phố này những đổi thay và mất mát quá lớn. Làm sao mà bình thường được khi có người đã mất vợ, mất chồng, mái ấm gia đình tan nát cả. Làm sao bình thường được nữa khi chỉ trong thời gian ngắn ngủi, cha mẹ già lần lượt ra đi, bạn bè, người thân cũng không còn. Làm sao bình thường trở lại khi những người con bỗng chốc trở thành kẻ mồ côi, bơ vơ lạc lõng giữa cõi đời. Cũng không thể bình thường khi trên bàn thờ của nhiều gia đình có thêm những hủ tro cốt xếp hàng và nhiều người chết giờ vẫn còn nằm trong ngăn lạnh. Chúng ta sẽ không thể trở lại cuộc sống bình thường như cũ nữa. Đó là một thực tế phải chấp nhận. Kinh tế sa sút có thể một năm, hai năm hay năm năm, mười năm nữa sẽ phục hồi và phát triển. Những những người mất đi trong cơn đại dịch làm sao có thể tái sinh. Mất mát lớn nhất của dịch bệnh đi qua thành phố này là con số tử vong. Khu nào cũng có người chết, trẻ có, già có, giàu có, nghèo có. Tất cả lặng lẽ ra đi không lời tiễn đưa, không kinh cầu, không đèn hoa. Đó chính là bi kịch lớn nhất mà con người đã chứng kiến và cũng là nạn nhân khi con virus tung hoành ở thành phố này.

Có nhiều nguyên nhân để đưa đến những bi kịch, có nhiều vụng về, lúng túng, sai sót trong cách xử trí khủng hoảng. Cũng không thiếu những sai lầm cần rút ra những bài học. Nhưng rồi phải chấp nhận, chấp nhận những cái chết oan khiên không đáng có, chấp nhận những hoang mang, căng thẳng, lo âu, thiếu thốn và tù hãm thật ra cũng không đáng có. Thời gian cũng đang trôi đi, dịch bệnh cũng đang có dấu hiệu giảm dần, số người tử vong hàng ngày cũng đang dần ít đi. Còn được sống còn có quyền hi vọng. 

Trong chuỗi ngày dài sống trong sợ hãi và âu lo, con người có thể sẽ có những thay đổi, có cái nhìn khác về cuộc đời, về tham vọng, về lợi danh. Con người sẽ thấm hơn về lẽ vô thường. Những cái chết nhanh chóng vì thiếu một hơi thở, vì thiếu sự chăm sóc kịp thời sẽ cho người ta thấy rõ hơn lằn ranh sinh tử chỉ là một khoảnh khắc, chỉ là một phút giây. Để rồi ngộ ra một điều tất cả là vô nghĩa. Buông hai tay là chẳng còn gì. Một thân xác mới thấy đó, hiện diện trong cõi đời với một số phận bỗng chốc chỉ còn là một nắm tro. Một con người trong phút chốc đã biến mất hẳn trên cõi đời này. Hơn thua, được mất, tiền tài, danh vọng, nhan sắc, lợi danh chẳng còn ý nghĩa chi nữa.

Con virus Vũ Hán bay lơ lửng đó đây và cho đến nay người ta vẫn chưa hiểu hết về nó. Người chưa tiêm vaccine cũng nhiễm mà người đã tiêm vaccine đủ liều vẫn nhiễm, và cũng có người vẫn diễn biến nặng và tử vong. Loài người cứ nghĩ rằng vaccine là cứu cánh duy nhất của đại dịch. Nhưng rồi chưa hẳn thế. Mỹ rồi Israel đã tiêm chủng nhưng số người nhiễm vẫn liên tục. Khoa học đang tìm mọi cách để hiểu hơn về nó và tìm đủ biện pháp để ngăn chận nó. Nhưng cho đến giờ vẫn chưa tìm ra. Cấu trúc của virus Vũ Hán là một loại vi khuẩn đơn giản nên cứ sau 106 lần nhân lên của virus lại xuất hiện 1 đột biến mới. Như vậy thì hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng đều có chủng virus mới. Chủng virus mới này chưa đủ mạnh để gây thành dịch do biến chủng mới mà thôi. Chỉ mới biến chủng Delta mà nhân loại đã rùng mình rồi, nếu giờ thêm biến chủng mạnh khác nữa chắc là bó tay thôi. Và đành phải sống chung với nó. Sống chung và rút ra những bài học cho cuộc sống. Tai nạn giao thông hàng năm chết chục ngàn người, ung thư hàng năm chết hàng trăm ngàn người, chết vì bệnh tim mạch cũng là con số lớn nhưng rồi người ta vẫn không sợ hãi, không hoang mang vì con virus. Và cũng có người lại bảo rằng sao chỉ nói về tác hại của Covid mà rất ít người nhìn nhận khía cạnh tích cực của nó. Tôi cho rằng không nên có suy nghĩ khía cạnh tích cực về đại dịch mà chỉ là chấp nhận nó và tìm cách để sống chung bình thường với con virus đó mà thôi.

Đó là những kinh nghiệm để thích nghi với cuộc sống bị tù hãm, bị  xáo trộn những sinh hoạt thường ngày. Tập thích nghi để tiếp tục sống được trong bất cứ hoàn cảnh nào. Tập bình thản không kêu ca để được tâm yên. Tập làm những việc mà trong cuộc sống bình thường ta không làm hoặc không muốn làm và giờ đây ta biết rõ là chuyện gì nếu muốn và cố gắng, ta vẫn làm được cả. Tức là tạo cho bản thân kỹ năng sống trong mọi hoàn cảnh. Ăn thiếu một chút, ăn dở hơn bình thường, thiếu cái này, hụt cái kia rồi cũng xong một ngày, cũng qua một bữa. Càng thấm hơn cái triết lý cứ biết đủ là đủ. Hiểu được lẽ vô thường, chúng ta sẽ học cách bao dung hơn, yêu thương, quan tâm đến những người chung quanh hơn, quên bớt cái tôi của mình đi. Chứng kiến cảnh nhiều người chết hàng ngày, chúng ta học bớt dân si, bớt tham lam, bớt ham danh vọng bởi cái chết lúc nào cũng rình rập quanh ta. Hãy học thêm yêu thương, hãy mở lòng ra với những thân phận, hãy biết sẻ chia. Đừng đòi hỏi riêng cho mình nhiều quá mà học bài học cảm thông để chia sẻ cho mọi người và đồng cảm cho mọi hoàn cảnh. Dịch bệnh cũng cho ta tập kiên nhẫn và tập hoà hợp. Kiên nhẫn để có thể chịu đựng và hoà hợp để cùng mọi người chung lòng vượt qua những khó khăn. Và ta cũng nên biết sống cho mình, cứ làm những điều mình khao khát, mình ước mơ, mình ưa thích vì nhiều khi chúng ta sẽ chẳng còn cơ hội để thực hiện. Những bi thương của nhân loại đang gánh chịu duy cho cùng cũng do lỗi ở con người. Phá rừng, làm những dòng sông khô kiệt, đầu độc biển cả, phá hoại môi trường, vì lợi lộc mà tự đầu độc nhau, bắn giết lẫn nhau, đua nhau chế tạo những vũ khi giết người nhanh nhất, nhiều người chết nhất, nghiên cứu và phát triển những vi khuẩn độc hại để mong bá chủ thế giới..lỗi là từ con người cả. Và cũng đã đến lúc loài người bị trừng phạt chính bởi những âm mưu của chính mình. Con người vừa là thủ phạm vừa là nạn nhân. Dịch bệnh, chiến tranh như là một quy trình để sàng lọc loài người, thanh lọc nhân loại.

Năm 430 TCN, dịch bệnh Athens là đại dịch đầu tiên được ghi lại trong bối cảnh chiến tranh Peloponnesian, với các triệu chứng giống bệnh thương hàn, bao gồm sốt dữ dội, khát nước, cổ họng và lưỡi bị sưng viêm, da đỏ. Dịch đã giết chết gần 100.000 người thời đó.

Năm 165 có Đại dịch hạch Antonine khiến 5.000 người chết mỗi ngày vào giai đoạn cao điểm. Không có con số chính xác về tổng số người thiệt mạng trong đại dịch này, nhưng ước tính con số không dưới 1 triệu. Tình hình bất ổn trong đại dịch đã góp phần chấm dứt thời kỳ Pax Romana (Hòa bình La Mã).

Năm 250, đại dịch hạch Cyprian xuất hiện đã ảnh hưởng tới đế chế La Mã giai đoạn từ năm 249 - 262.

Năm 541, bệnh dịch hạch Justinian xuất hiện ở Ai Cập sau đó lây lan khắp Palestine và đế quốc Byzantine, tổng số nạn nhân lên đến hơn 50 triệu người (chiếm 26% dân số thế giới).

Năm 1350, đại dịch “Cái chết đen” đã cướp đi sinh mạng của 1/3 dân số thế giới, khoảng 75 triệu người. Bệnh dịch được gây ra bởi một chủng vi khuẩn có tên là Yersinia Pestis, bắt nguồn từ châu Á.

Năm 1492, người Tây Ban Nha xuất hiện tại vùng Caribbean và mang theo những căn bệnh từ châu Âu như đậu mùa, sởi và nhiều bệnh dịch khác. Vì chưa có hệ miễn dịch nên gần 90% dân số ở phía bắc và nam vùng Caribbean đã thiệt mạng bởi các dịch bệnh.

Đại dịch hạch ở London (Anh) xảy ra từ năm 1665 - 1666 là một trong những trận dịch lớn nhất trong lịch sử thế giới. Vào thời điểm vua Charles II rời khỏi thành phố vào tháng 7, dịch bệnh này đã giết chết khoảng 1.000 người/tuần, và khi dịch bệnh kết thúc, số người tử vong lên đến 100.000, tương đương 15% dân số London.

Năm 1817, nhân loại nhận đại dịch tả lần thứ nhất trong số bảy đại dịch tả trong vòng 150 năm sau đó. Dịch tả bắt nguồn từ nước Nga, rồi theo những người lính Anh truyền đến Ấn Độ, tiếp đó là Tây Ban Nha, châu Phi, Indonesia, Trung Quốc, Nhật Bản, Ý, Đức và Mỹ, đã làm thiệt mạng 150.000 người.

Năm 1889 ghi nhận dịch cúm ở Nga xuất phát từ Siberia và Kazakhstan, sau đó lây lan vào Moscow và tới nhiều nơi khác ở châu Âu như Phần Lan, Ba Lan… khiến khoảng 360.000 người chết.

Đại dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918 là một trong những đại dịch nguy hiểm nhất trong lịch sử. Dịch bệnh đã lây nhiễm cho khoảng 500 triệu người trên toàn thế giới (khoảng một phần ba dân số lúc đó) và khiến 50 triệu người tử vong. Đại dịch cúm 1918 được phát hiện lần đầu tiên ở Châu Âu, Hoa Kỳ và một phần của Châu Á trước khi nhanh chóng lan rộng khắp ra khắp thế giới. 

Trận cúm châu Á năm 1957, từ Hồng Kông lan sang Trung Quốc rồi đến Mỹ, cúm châu Á của chủng vi rút H2N2 có nguồn gốc từ Trung Quốc đã lây lan chóng mặt trong vòng 6 tháng, giết chết 14.000 người và tiếp tục bùng phát thêm một đợt cúm tại Mỹ làm 69.800 người chết. 

Và một trong những thảm họa kinh hoàng nhất mà nhân loại phải đối mặt trong nhiều năm gần đây là đại dịch HIV/AIDS năm 1981 - chủng vi rút làm suy giảm miễn dịch ở người. Tuy nhiên, trên thế giới hiện nay vẫn chưa có thuốc chữa, tính đến đầu những năm 2000, đã có gần 35 triệu người tử vong.

Điểm qua những cơn đại dịch đã diễn ra trên thế giới từ trước đến nay, đại dịch virus Vũ Hán chưa tàn phá và giết chết nhiều như những cơn đại dịch trước đó. Đến nay số ca tử vong vì virus Vũ Hán trên thế giới khoảng 5 triệu người, nhưng cũng là cơn đại dịch của đầu thế kỷ XXI khiến thế giới chao đảo.

Trở lại tình hình dịch ở Sài Gòn, chiều hôm qua 11.9, phát biểu kết luận tại hội nghị mở rộng của Ban Thường vụ Thành ủy TP.HCM chiều 11-9, Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Nên đã nói TP.HCM có thể không kiểm soát được dịch trước 15-9, phải xin thêm thời gian, có thể tới hết tháng 9.2021 để thực hiện Nghị quyết 86 của trung ương. Ông cũng cho rằng không thể giãn cách nghiêm ngặt quá dài, quá sức chịu đựng của dân. Tuy nhiên, khó có thể quét sạch F0 trong một thời gian nhất định. Theo ông Nên, việc giãn cách hay nới lỏng đến mức độ nào còn phụ thuộc vào chuyển biến tình hình dịch bệnh và nguy cơ của từng khu vực, từng địa bàn. Cũng theo đó, có thể thành phố không hoàn thành mục tiêu cơ bản kiểm soát được dịch bệnh trước ngày 15.9 theo Nghị quyết 86 của Chính phủ, mà chỉ có một số quận, huyện hoàn thành. 

Nói tóm lại, dân thành phố tiếp tục chịu đựng cho đến đầu tháng 10 mới có thể hi vọng giảm giãn cách và mở màn cho những sinh hoạt trong hạn chế. Giờ đây, trên các mạng thấy xuất hiện câu"Bao giờ cho đến tháng mười", tên của một bộ phim ăn khách đã lâu lắm rồi ở miền Bắc.

Ngày 9.9 vừa qua, Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố vừa trình Ủy ban Nhân dân phương án mở cửa trường học lại, tại địa phương nếu được được cho là an toàn trước dịch. Theo đề xuất của Sở Giáo dục và Đào tạo, việc mở cửa học trực tiếp sẽ ưu tiên các lớp nhỏ từ mầm non đến lớp một, lớp hai và cuối cấp là lớp chín và 12, sau đó sẽ mở rộng tiếp các lớp năm, lớp sáu, lớp 10 và các lớp còn lại.

Phương án này bị dư luận phản ứng, nhất là các phụ huynh. Họ cho rằng khi dịch bệnh chưa được kiểm soát như hiện nay, việc cho con em đến trường là một việc nguy hiểm, không an toàn cho học sinh. Có người còn mạnh miệng hơn bảo là thà học ngu hơn là chết, nên chấp nhận học lại một năm cũng không sao. Tính mạng của con cái là quan trọng nhất. Đến trường lúc này rất dễ biến lớp học thành ổ dịch vì người nhiễm bệnh rất nhiều. Nhất là người nhiễm không triệu chứng. Học sinh có địa chỉ cư trú nhiều khu vực khác nhau, biết khu nào là an toàn? Ngay giáo viên cũng thế, dù có được chích đủ 2 mũi khả năng nhiễm bệnh vẫn xảy ra và chắc chắn sẽ truyền bệnh cho cả lớp học. Trẻ em Việt Nam cũng chưa có chủ trương chủng ngừa, khả năng lây nhiễm rất cao.

Biện pháp là sẽ học trực tuyến, nhưng cách học này cũng đang gặp nhiều trở ngại. Đầu tiên là các giáo viên không chuyển tải được tất cả kiến thức đến với học sinh, chỉ lấy những cái nào trọng tâm. Học sinh tiếp thu cũng kém vì bị chi phối và không tập trung. Con nhà nghèo, con em lao động sẽ không đủ thiết bị để học tập, hệ thống mạng chập chờn cũng là một lý do khó khăn khi học online. Các học sinh còn nhỏ khi tiếp xúc với điện cũng cần được theo dõi để có an toàn khi sử dụng các thiết bị điện tử. Một học sinh 10 tuổi ở Hà Nội vừa bị điện giật chết khi học online là một kinh nghiệm cần lưu tâm. Việc đưa học sinh đến lớp là vấn đề cần nghiên cứu kỹ hơn nữa, không nên vội vàng sẽ đưa đến những hậu quả khó lường.

Hôm nay 12.9, Bộ trưởng Bộ Y tế cho rằng tình hình dịch bệnh ở TP.HCM giảm rõ rệt trên cả 2 tiêu chí về số ca mắc trong cộng đồng và số tử vong, đặc biệt số tử vong đã giảm 30%. Kể từ 27-4 đến ngày 12-9, TP.HCM có tổng số 291.871 ca mắc COVID-19, trong đó có 11.792 ca tử vong.

Theo đánh giá, số ca mắc mỗi ngày tuy có chiều hướng giảm nhưng chưa ổn định qua các ngày, như 11.9 là 5.629; 10.9 là 7.539 ca; 9.9 là 5.549 ca, 8.9 là 7.308 ca. Số F0 được phát hiện theo ngày tại các quận, huyện cũng có giảm nhưng con số này chưa ổn định.

Dữ liệu trên Cổng thông tin của ngày 12-9 cho thấy số bệnh nhân tử vong có chiều hướng ngày càng giảm. Nếu tính từ mốc ngày 22.8 số ca tử vong cao nhất là 340 ca, thời gian gần đây số ca tử vong giảm liên tục, trung bình mỗi ngày giảm từ vài chục ca đến hơn 100 ca. Điển hình ngày 7.9 là 268 ca, 8.9 là 203 ca; ngày 9.9 là 195 ca và đến ngày 10.9 là 188 ca.

Với những con số thống kê trên cho thấy tình hình dịch có chiều hướng giảm số tử vong nhưng con số người nhiễm vẫn còn cao cà không ổn định . Quan điểm tìm mọi biện pháp để giảm ca tử vong là một phương cách đúng, nhưng muốn được vậy, thành phố phải tăng cường nhân lực cho các cơ sở và bệnh viện điều trị. Hiện nay thành phố đang thiếu đội ngũ này nên bệnh nhân không được chăm sóc, theo dõi kịp thời, cứ trở nặng là tử vong.

Dự thảo kế hoạch của thành phố, người tiêm đủ 2 mũi vaccine, người nhiễm dịch đã khỏi bệnh được cấp thẻ xanh tham gia các hoạt động xã hội. Thế nhưng cho đến nay vẫn chưa thống nhất được một cái mẫu chung về thẻ xanh. Có nơi giấy chứng nhận rất nghiêm chỉnh như BV Đại học Y Dược nhưng các địa điểm tiêm chủng thì chỉ là mảnh giấy mỏng với những chi tiết qua loa, nhiều chỗ viết tháu khó đọc, những mảnh giấy này chỉ dùng vài ba hôm là rách bươm. Khoa học nhất là tạo app trên điện thoại như Sổ sức khoẻ điện tử đã có nhưng lại đang quá lộn xộn và thiếu cạp nhạt chính xác. Thế thì yêu cầu thẻ xanh để quản lý việc bình thường hoá sinh hoạt mà không làm được cho rõ ràng và khoa học cái thẻ xanh này thì lại gáy cảnh lộn xộn không thể kiểm soát được. Đây cũng là khâu yếu nhất của các bộ phận phụ trách việc này.

Lại sắp vào chiều, đâu đó đang chờ cơn bão tới, lại sắp hết một ngày mà vẫn chưa thấy một tín hiệu chi vui. Đành tiếp tục chờ. Lâu cũng quen rồi mà.

12.9.2021

Sài Gòn lockdown ngày thứ sáu mươi sáu

DODUYNGOC

Chiều qua được tin hai người quen vừa mới qua đời. Cả hai đều là nhà văn xuất thân từ bộ đội. Một là nhà văn doanh nhân Lê Thành Chơn, người nổi tiếng với nhiều tác phẩm văn học về đề tài bộ đội không quân năm nay đã 83 tuổi, một thời làm giám đốc khách sạn Sài Gòn. Còn nhớ anh Chơn đến gặp tôi lần đầu đi cùng với nhà văn Trầm Hương để đặt thiết kế bìa sách của anh. Sau đó tôi cũng vẽ bìa cho anh ấy mấy cuốn nữa. Nhà văn Lê Thành Chơn vốn là sĩ quan không quân nên người cao to nhưng chân chất, bản tính của người Nam Bộ. Anh mất vì tuổi già trong thời dịch bệnh nên cũng không được tổ chức tang lễ theo đủ những lễ nghi. Người thứ hai là nhà văn, Đại tá bộ đội Nguyễn Quốc Trung, tôi biết anh lần đầu khoảng thập niên 90 khi anh ở chiến trường Campuchia về. Anh người Hà Tĩnh, nói giọng rất nặng và rất nhanh nên cũng khó nghe dù tôi vốn cũng là gốc dân Bọ. Anh cũng đến tôi để vẽ bìa cuốn sách của anh. Anh cao, gầy, khuôn mặt góc cạnh, khắc khổ, nước da đen nhẻm, lụng thụng trong quân phục bộ đội. Tôi cũng đã đọc nhiều truyện ngắn của anh, có một truyện rất thú vị khiến tôi vẫn nhớ là câu chuyện anh viết về những đổi thay của người nông dân bán đất thời kỳ đất đai vùng ngoại ô Sài Gòn đang lên cơn sốt và kiểu sinh hoạt trưởng giả học làm sang của tầng lớp cán bộ mới giàu lên. Anh vừa chích mũi tiêm ngừa virus Vũ Hán thứ 2 thì dính bệnh và ra đi khi mới tuổi 65. Cơn đại dịch giết nhiều người quá. Trong đó cũng có lắm người tài hoa. Nghĩ đến những người đã mất trong cơn đại dịch mà buồn và tiếc.

Sáng thức dậy, cứ nghĩ chắc là sẽ có một số quán ăn mở cửa bán mang về nên điện thoại kiếm gì ăn sáng. Mấy tháng rồi giãn cách, chỉ ăn mấy món có sẵn ở nhà và lắm khi nhịn luôn ăn sáng. Gọi liên hệ mấy chỗ nhưng chẳng có quán nào mở cửa. Chủ quán nào cũng còn e dè chưa muốn đăng ký hoạt động trở lại. Nhà nước yêu cầu  "3 tại chỗ", tự xét nghiệm virus khiến họ bối rối, không biết xoay xở thế nào. Lại thêm đa số người lao động, nhân viên văn phòng, cơ quan thường ăn ở các quán vỉa hè, quán trong những xóm nhỏ bán đầu ngõ. Tất cả những gánh hàng, xe đẩy, quán dựng đầu đường này đâu có giấy phép kinh doanh, do vậy đúng theo văn bản, họ chưa được phép mở cửa. Giờ muốn mở quán phải liên hệ phường, quận báo cáo xác nhận, chờ xin giấy đi đường để đến quán, rồi ngoáy mũi 2 ngày một lần cho nhân viên, nhiều thủ tục nhiêu khê quá nên ai cũng ngại. Chưa kể là chỉ được giao hàng trong khu vực quận nên đơn hàng bị hạn chế, những cửa hàng tạp hoá, hàng ăn nhỏ lại chưa sử dụng cách bán hàng qua App nên không hoạt động được. Do vậy, chỉ một số đơn vị ăn uống trước đây đã liên kết với các App giao hàng thì họ có thể mở được, còn các cơ sở chưa đủ điều kiện thì đành chịu.

Ông Nguyễn Nguyên Phương, Phó giám đốc Sở Công Thương thừa nhận hiện nay tình hình mở lại quán ăn rất thấp so với số lượng 7.500 doanh nghiệp kinh doanh ăn uống và hàng chục nghìn hộ kinh doanh cá thể có giấy phép đăng ký. Bởi vậy, dù đã được cho phép mở cửa bán mang về nhưng người tiêu dùng cũng chưa thể mua theo ý của mình được, thôi thì chờ xem thời gian tới thế nào.

Giảm giãn cách đi đôi với việc tiêm chủng. Khi tiêm chủng đạt tỷ lệ cao thì mới bảo đảm cho việc giãn cách an toàn. Vaccine ở Việt Nam có được từ nhiều nguồn, viện trợ có, xin được có, mua có nên có lẽ nước ta là nước xài nhiều chủng loại vaccine nhất. Cho đến nay, Việt Nam có 7 loại vaccine đã được cấp phép sử dụng và đang triển khai tiêm chủng trong nước gồm: AstraZeneca (do AstraZeneca sản xuất) , SputnikV (Viện nghiên cứu Nga), Janssen (Johnson & Johnson), Spikevax ( Moderna), Comirnaty (Pfizer/BioNTech), Vero Cell (China National Biotec Group (CNBG)/ Sinopharm) và mới đây Bộ Y tế đã cho phép Hayat - Vax do Công ty TNHH Viện Sinh phẩm Bắc Kinh thuộc Tập đoàn Biotec Quốc gia Trung Quốc (CNBG), sản xuất bán thành phẩm, sau đó các Tiểu Vương quốc Ả Rập thống nhất (UAE) đóng gói và xuất xưởng. Đây là vaccine thứ 7 được phê duyệt khẩn cấp tại Việt Nam cho nhu cầu cấp bách phòng, chống dịch. Hiện Việt Nam đã tiếp nhận hơn 30 triệu liều vaccine phòng dịch và tính đến ngày 8.9, nước ta đã tiêm được 24.781.185 liều vaccine. Trong đó, tiêm 1 mũi là 20.591.403 liều, tiêm mũi 2 là 4.189.782 liều. Như vậy, mũi 2 tỷ lệ tiêm chủng còn thấp nên phải nhanh chóng tổ chức tiêm để đến 15.9, số người được tiêm đủ 2 mũi nhiều hơn mới có thể giảm giãn cách một cách dứt khoát và an toàn.

Dù được tiêm chủng đầy đủ, vẫn có những yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc virus sau khi tiêm chủng. Hai tuần sau liều vaccine thứ 2, tác dụng bảo vệ của việc tiêm chủng sẽ đạt mức cao nhất. Tại thời điểm này, dù đã được tiêm phòng đầy đủ song vẫn có thể bị nhiễm trùng đột phá.

Theo nghiên cứu về triệu chứng, có 5 triệu chứng phổ biến nhất của nhiễm trùng đột phá là nhức đầu, chảy nước mũi, hắt hơi, đau họng và mất khứu giác. Trong đó, đau đầu, đau họng và chảy nước mũi là những triệu chứng giống như những người chưa tiêm vaccine. Tuy nhiên, 2 triệu chứng nhiễm dịch "cổ điển” là sốt và ho dai dẳng ở người chưa được tiêm chủng lại trở nên ít phổ biến hơn nhiều khi đã chủng ngừa.

Một nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người bị nhiễm trùng đột phá có nguy cơ bị sốt thấp hơn 58% so với những người không được tiêm chủng. Những người đã tiêm phòng cũng ít có khả năng phải nhập viện hơn, có ít triệu chứng hơn trong giai đoạn đầu của bệnh và ít có khả năng phát triển nhiễm bệnh kéo dài nếu họ mắc virus Vũ Hán.

Có 4 lý do có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh sau khi tiêm chủng là: Loại vaccine, Thời gian kể từ khi tiêm chủng, Các biến thể và Hệ thống miễn dịch của bạn. Dù đã tiêm chủng 2 liều, nguy cơ nhiễm bệnh cũng vẫn còn đe doạ dù các triệu chứng sẽ nhẹ hơn và hiếm khi tử vong. 

Thế nhưng, ở Việt Nam đôi khi lúc tiêm chủng cũng là khi bị nhiễm bệnh vì lúc đó chưa có đủ kháng thể trong người, chỉ cần tiếp xúc với virus là dính ngay. Máy đo huyết áp, tổ chức đông người và thiếu khoa học cũng là cơ hội cho virus xâm nhập. Điều này đã được lên tiếng lâu nay và cũng đã có đề nghị không cần đo huyết áp khi tiêm chủng, nhưng phần nhiều chẳng chấp hành. Mới đây, vào ngày 10.9, Bộ Y tế đã ban hành quyết định Hướng dẫn tạm thời khám sàng lọc tiêm vaccine phòng virus. Tại hướng dẫn này chỉ rõ, việc đo huyết áp được thực hiện với một số trường hợp nhất định thay vì tất cả người dân trước khi tiêm chủng. Không biết đội ngũ thực hiện tiêm chích có nghe lời không? Khâu đo huyết áp và khâu sàng lọc là hai khâu không cần thiết và mất thì giờ chờ đợi vô ích.

Cũng vẫn là chuyện vaccine, vừa qua có đề xuất trích Quỹ vaccine để dùng cho nghiên cứu gây bất bình trong dư luận. Thủ tướng Việt Nam Phạm Minh Chính đã từng gửi lời kêu gọi đến dân chúng Việt Nam:

“Đây là quỹ của sự nhân ái, của tinh thần đoàn kết, của niềm tin, của trái tim kết nối trái tim để chúng ta cùng nhau vượt qua khó khăn góp phần tạo nên một Việt Nam chiến thắng. Để một lần nữa, chúng ta lại ghi danh viết nên lịch sử chiến thắng vẻ vang của dân tộc. Chiến thắng đại dịch COVID-19.” Nghe sướng tai dễ sợ. Nhưng giờ thì ta đành chấp nhận sống chung với con virus này rồi. Và cũng chỉ con đường đấy thôi.

Số tiền của quỹ này thu được tính tới 5 giờ chiều ngày 9 tháng 9 năm 2021 là 8.662 tỷ đồng. Việt Nam vẫn còn nằm trong những nước có tỷ lệ chính ngừa thấp nhất thế giới. Lý do là vì thiếu vaccine. Dân chưa được chích đủ, vaccine chưa đáp ứng đủ nhu cầu thì tại sao Bộ Tài chính và Bộ Y tế đề xuất phương án sử dụng Quỹ vaccine cho nghiên cứu, thử nghiệm lâm sàng vaccine trong nước, một việc làm hết sức vô lý. Tiền nào ra tiền đó, nhất là tiền huy động trong các doanh nghiệp và nhân dân. Đóng góp là để mua vaccine chống dịch chứ không phải dùng để nghiên cứu vaccine. Hai mục đích hoàn toàn khác nhau, không thể nhập nhằng thế được. Đến ngày 7.9.2021, quỹ đã trích 373 tỉ đồng để mua vaccine. Số còn lại đang được gửi tại bốn ngân hàng thương mại gồm Vietcombank, VietinBank, BIDV, Agribank và Ngân hàng Nhà nước với lãi suất 3,3%/năm và 3%/năm tương ứng kỳ hạn gửi tiền là ba tháng và một tháng. Rõ ràng là dùng quỹ vaccine huy động được để gởi ngân hàng lấy lãi và chuyển qua hỗ trợ nghiên cứu vaccine nội địa là sử dụng sai mục đích ban đầu, khó chấp nhận. Hơn nữa, cho đến nay vaccine Nano Covax là do công ty NANOGEN, một công ty tư nhân nghiên cứu và sản xuất. Khi được cho phép sử dụng, công ty này thu lợi thì không có lý do gì phải dùng tiền của Quỹ vaccine để hỗ trợ. Mà việc nghiên cứu cũng đã qua 3 giai đoạn thử nghiệm rồi, vaccine này chỉ cần chờ được phép thì tung ra, đâu cần tiền để nghiên cứu nữa. Nếu sau này, Bộ Y tế có chương trình nghiên cứu và sản xuất loại vaccine nào khác nữa, chuyện ấy sẽ tính sau. Tiền của mua vaccine mà chưa đủ để dùng lại đi làm chuyện khác là sao? Các ngài lãnh đạo đang tính chuyện gì vậy? Cũng nể các ông các bà thật đấy! Dân đang chờ minh bạch chuyện này.

Nhiều khi không hiểu nổi kiểu điều hành của nhà nước. Ngày hôm qua, Việt Nam lại đưa thêm app khai báo y tế VNEID vào hoạt động để truy vết F0. App này vừa được Bộ Công an Việt Nam chính thức đưa vào hoạt động, với mục đích truy vết người nhiễm dịch. Ứng dụng khai báo y tế điện tử có tên gọi VNEID được nói ra đời trên cơ sở hệ thống khai báo di chuyển nội địa, lấy mã QR do Cục cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội (C06) của Bộ Công an triển khai trước đó. 

Việt Nam hiện có rất nhiều ứng dụng khai báo y tế cùng hoạt động như ‘tokhaiyte.vn’, NCOVI, Sổ sức khỏe điện tử, Health declaration, Bluezone...đang được Bộ Y tế sử dụng để khai báo y tế. Bây giờ lại thêm cái nữa do Bộ Công An quản lý. Dân rối không biết đường nào mà lần.

Trong khi đó, chiều 10.9, tại cuộc họp với Bộ Công an, Thông tin và Truyền thông, Y tế, Khoa học và Công nghệ, Giao thông Vận tải về ứng dụng công nghệ tin học phục vụ chống dịch. Phó thủ tướng Vũ Đức Đam lại chỉ đạo trong thời gian sớm nhất phải có ứng dụng duy nhất phục vụ chống dịch, thuận tiện cho người dân sử dụng.

 Phó thủ tướng nêu rõ phải có một ứng dụng duy nhất phục vụ chống dịch, đáp ứng được yêu cầu về thông tin, dữ liệu. Thông tin người dân đã khai báo trên các ứng dụng trước đây sẽ được tự động cập nhật, chuyển sang ứng dụng mới, không phải thực hiện lại. Hiện nay có quá nhiều ứng dụng phục vụ chống dịch. Lại thêm nhiều tỉnh, thành cũng xây dựng các ứng dụng riêng. Các ứng dụng này không liên thông, gây khó khăn cho người dân. Đúng là mạnh ai nấy làm, không có một thống nhất nào. Người dân đang khổ vì miếng cơm hàng ngày, lại càng khổ với mấy thứ giấy tờ rắc rối. Nhiều App, nhiều tờ khai quá đến độ ngay nhà nước bây giờ cũng không nắm hết, biết hết chứ đừng nói người dân, người lao động không rành chữ nghĩa, người lớn tuổi không biết gì về các thiết bị điện tử, mỗi lần khai báo là mò mẫm, nhờ vả mọi người.

Một vấn đề đang gây khó khăn cho các bà nội trợ là hiện nay tại thành phố một số mặt hànɡ thựᴄ phẩm ᴄhế Ƅiến ᴄó hiện tượnɡ thiếᴜ hànɡ. Cáᴄ nhà ᴄᴜnɡ ứnɡ ᴄhᴏ Ƅiết ɡặp khó khăn về nɡᴜyên liệᴜ và lɑᴏ độnɡ nên khó đáp ứnɡ đủ nhᴜ ᴄầᴜ thị tɾườnɡ. Thựᴄ tế, ɡần 2 tᴜần tɾở lại đây, nhiềᴜ nɡười tiêᴜ dùnɡ tại thành phố ᴄhᴏ Ƅiết phải mᴜɑ một số lᴏại mì ɡói, miến khô, nᴜi, Ƅột mì, Ƅột nănɡ… tɾên ᴄhợ mạnɡ với ɡiá tănɡ ᴄɑᴏ. Tɾᴏnɡ khi đó, tại một số siêᴜ thị, ᴄửɑ hànɡ tiện lợi ᴄó tình tɾạnɡ thiếᴜ hànɡ, khó mᴜɑ.

Đại diện một hệ thốnɡ thừɑ nhận ɡần một thánɡ nɑy ᴄáᴄ lᴏại đậᴜ, Ƅột, mì, hủ tiếᴜ, phở khô, Ƅún khô đềᴜ đɑnɡ ᴄó nɡᴜy ᴄơ đứt hànɡ. Đặᴄ Ƅiệt là ᴄáᴄ mặt hànɡ Ƅột ɾất khɑn hiếm, một số nhà ᴄᴜnɡ ᴄấp khônɡ đủ lượnɡ hànɡ ᴄᴜnɡ ứnɡ ᴄhᴏ siêᴜ thị. Phong toả quá dài, nhà máy giảm công suất, công nhân bị hạn chế đến xưởng, hàng hoá, thực phẩm khan hiếm là chuyện dễ thấy. Bây giờ cho phép nhà hàng, quán ăn mở cửa lại, nguyên liệu khó kiếm, phải mua giá cao lại thêm tiền ship. Mọi khó khăn ấy cuối cùng dồn lên đầu người tiêu dùng, người dân chịu gánh hết. Tô phở, tô bún giờ muốn ăn phải mua online, giá cộng thêm tiền shipper sẽ tăng gấp đôi. Chủ cửa hàng cũng ngại mà người dùng cũng thấy ớn lúc trả tiền.

Sau cơn đại dịch này, thế giới và cả Việt Nam cũng sẽ có nhiều đổi thay. Một cuốn sách rất hay mang tên "Tương lai sau đại dịch Covid” đưa ra kỳ vọng của Jason Schenker về những thay đổi, thách thức và cơ hội sau đại dịch có quy mô toàn cầu. Đó là một cuốn sách Dự báo tương lai sau đại dịch. Cuốn sách này đã được xuất bản tiếng Việt với tên Tương lai sau đại dịch Covid (Nhã Nam và Nhà xuất bản Thế giới ấn hành).

Jason Schenker là nhà tương lai học, Chủ tịch Viện Tương lai học, Mỹ. Ông có bằng thạc sĩ về kinh tế ứng dụng, ngữ văn Đức và đàm phán. Bloomberg xếp ông là chuyên gia dự báo số một thế giới trong 25 hạng mục, trong đó có nhiều hạng mục thuộc lĩnh vực tài chính.

Ông là tác giả của một số sách: Robot-Proof Yourself, Recession-Proof, Jobs For Robots.

Jason Schenker nói về tương lai xa, tương lai của nhân loại. Còn chúng ta đang muốn bàn về tương lai gần, tương lai trước mắt là làm sao để có một cuộc sống bình thường, thật bình thường như đã từng đã sống. Đôi khi hạnh phúc chỉ là điều rất giản đơn, được còn khoẻ và sống sót sau cơn đau của thành phố, được thanh thản dạo chơi, được làm việc, được nhìn nhau, nắm tay nhau không nghi ngại. Được thở bằng chính lồng ngực và hơi thở của chính mình. Cũng đôi khi, qua biến cố, mọi người nên tận hưởng cuộc sống, muốn làm gì thì làm ngay, muốn đi đâu thì đi ngay, muốn yêu thương thì hãy yêu thương. Hãy làm những gì ta đang nghĩ kể cả những chuyện không cần giống ai, muốn nhuộm tóc, cứ nhuộm, muốn xăm mình, cứ xăm, muốn ăn gì cứ ăn, muốn sắm gì cứ sắm miễn trong túi còn có tiền. Muốn thổ lộ với ai thì đừng chần chừ. Muốn trả thù ai cứ thực hiện. Tha thứ được thì cứ tha thứ, khóc được cứ khóc, cười được cứ cười. Đi đường gặp ai cứ cười vẫy chào khi họ nhìn ta. Biết đâu ngày mai họ không còn trên cõi đời này nữa. Còn cha mẹ thì cứ ôm cha, ôm mẹ và bảo rằng con thương cha mẹ, con yêu cha mẹ. Bởi tuổi già như trái chín cây, một hôm nào đó có muốn nói cũng chẳng còn kịp nữa.

Bởi qua cơn dịch, ai cũng thấy đời vô thường quá. Lâu nay cứ nói đến vô thường nhưng không thấm hết cho đến khi thấy người chết xếp lớp trong thùng lạnh, cho đến khi người thân, bạn bè đột ngột ra đi, ta mới hiểu hết cái lẽ vô thường. Quá khứ qua rồi, tương lai chưa thấy, hãy sống cho hôm nay. Sống hết mình để khỏi tiếc nuối và ân hận. Và giờ đây, chúng ta còn phải sống thay cho hơn chục ngàn người đã chết oan khuất vì con virus khủng khiếp kia. Sống cho một Sài Gòn đang dần hồi sinh qua cơn đau quá nặng. Đừng trách móc ai, đừng đổ lỗi cho ai, đừng gánh thêm thù hận. Cứ bước tới, với dáng đi của Sài Gòn.

11.9.2021

Sài Gòn lockdown ngày thứ sáu mươi lăm.

DODUYNGOC

Sáng nay có chút nắng, nhìn xuống đường vẫn con đường vắng, quán cà phê bên đường vẫn đóng cửa im ỉm mấy tháng rồi. Cuộc sống ngưng trệ và thấy đời cũng như ngưng lại. Có phải bây giờ đang là mùa thu? Giãn cách kéo dài làm cho người ta không còn nhớ thứ và ngày, chẳng còn nhớ mùa nào đang đến. Nhờ viết nhật ký nên còn nhớ ngày chứ không chắc chẳng để ý làm chi khi một ngày như mọi ngày. Uể oải, cảm thấy bị tù hãm, cảm giác bị đánh cắp tháng năm. Ngày nào cũng nghe tin người quen biết ra đi trong lặng lẽ. Nghĩ về đời người lại nhớ đến một bài thơ của Lý Bạch:

Xuân nhật tuý khởi ngôn chí

Xử thế nhược đại mộng,

Hồ vi lao kỳ sinh!

Sở dĩ chung nhật tuý,

Đồi nhiên ngoạ tiền doanh.

Giác lai miên đình tiền,

Nhất điểu hoa gian minh.

Tá vấn thử hà nhật,

Xuân phong ngữ lưu oanh.

Cảm chi dục thán tức,

Đối tửu hoàn tự khuynh.

Hạo ca đãi minh nguyệt,

Khúc tận dĩ vong tình.

Đúng quá! Xử thế nhược đại mộng: cuộc đời như một giấc mộng lớn. Rồi buông tay còn lại chỉ nhúm tro tàn. Giờ ta cũng nằm ở hiên nhà nghe tiếng chim hót và cũng như ông Lý Bạch, buông ra câu hỏi: Tá vấn thử hà nhật: Xin hỏi hôm nay là ngày nào? Chỉ khác là ta không biết uống rượu nên không "Đối tửu hoàn tự khuynh". Thôi đành nằm nhìn mây bay và gió thổi để mơ về một ngày lại được tung tăng.

Hôm qua, 9.9, Sở Y tế cho biết đã có tờ trình gửi UBND TP về việc ban hành kế hoạch phòng chống dịch giai đoạn sau ngày 15.9 sẽ sử dụng "thẻ xanh" để người dân tham gia các hoạt động lao động sản xuất. Cụ thể là người có thẻ xanh là người đã được tiêm chủng đầy đủ theo khuyến nghị của hãng vắc xin và đủ thời gian để tạo kháng thể. Người đã nhiễm bệnh trong vòng 6 tháng cũng là đối tượng được sử dụng thẻ xanh. Người có thẻ xanh sẽ được tham gia sinh hoạt xã hội tuỳ theo mức độ kiểm soát dịch. Có thêm cái này nữa nè, F0 khỏi bệnh hoặc người tiêm đủ 2 mũi trên 65 tuổi, có bệnh nền, suy giảm miễn dịch; người chỉ tiêm 1 mũi thì được tham gia các hoạt động nơi công cộng ngoài trời, được đi học, đi làm nhưng cần bố trí công việc hạn chế tiếp xúc nhiều người, có thể đi du lịch, đi công tác nội địa nhưng cần tuân thủ 5K, giữ khoảng cách 2m khi tiếp xúc trực tiếp. Như vậy là lứa tuổi như tôi dù được tiêm đủ hai mũi vẫn bị hạn chế, không cho tiếp xúc nhiều người. Thế là đồ quá date rồi. Cũng chấp nhận thôi. Chỉ buồn là có kẻ quá hạn sử dụng lâu rồi mà vẫn ngồi trên nóc cũng có sao đâu.

Câu hỏi được đặt ra là thẻ xanh này sẽ được cấp như thế nào và do ai cấp? Nếu tổ chức không tốt sẽ tạo ra cảnh chen chúc nhau để nhận thẻ xanh lại tạo cơ hội cho virus lây nhiễm. Thông thường khi được tiêm chủng sẽ có một tấm giấy mỏng xác nhận, nhưng nếu dùng giấy này để đi đường thì chỉ vài hôm là rách bươm, không còn sử dụng được nữa. Hay nhất là Sổ sức khoẻ điện tử trong điện thoại. Nhưng tiếc thay cái sổ này làm việc chẳng ra hồn. Có người chích rồi mà sổ không thấy báo, có người chích đủ 2 mũi thì sổ báo chỉ một mũi, lung tung cả. Hình như nó đã quá tải nên không cập nhật được. Thế thì tại sao không giao việc cập nhật về từng tỉnh thành. Địa phương nào tự cập nhật theo địa phương đó sẽ chính xác và nhanh chóng hơn. Khi làm tốt sổ này, lúc cần chỉ đưa điện thoại ra là xong và nếu sau này đi nước ngoài cũng dễ dàng và tiện lợi. Xứ nào, vùng nào cũng hiểu được.

Trong ngày 08.9 có 778.673 liều vắc xin phòng virus được tiêm. Như vậy, tổng số liều vắc xin đã được tiêm cho đến 8.9 là 24.781.185 liều, trong đó tiêm 1 mũi là 20.591.403 liều, tiêm mũi 2 là 4.189.782 liều. Với những con số như thế và sẽ tăng hơn nữa trong những ngày sắp tới, chỉ có bộ phận của Bộ Y tế làm ăn kiểu này thì sẽ không bao giờ làm nổi và cuối cùng Sổ sức khoẻ điện tử trở thành thứ trang trí cho vui, chẳng mang lại ích lợi gì. Chỉ một việc như thế mà không tổ chức được thì chứng tỏ đội ngũ IT của Bộ Y tế quá tệ, làm sao mà đòi 4.0.

Vừa qua, thành phố cho phép loại hình kinh doanh dịch vụ ăn, uống (có giấy phép đăng ký hộ kinh doanh) được phép hoạt động từ 6 giờ đến 18 giờ hằng ngày theo hình thức bán hàng mang về, đặt hằng qua app công nghệ, sử dụng shipper để đúng điều kiện theo quy định. Tuy nhiên, với nhiều chủ quán việc buôn bán trở lại trước mắt sẽ còn nhiều khó khăn. Ngày hôm qua dù đã được phép nhưng hầu như chưa quán nào hoạt động. Nguyên nhân đầu tiên là các chợ vẫn còn đóng cửa, tìm mua nguyên liệu rất khó. Trong khi đó, giá nguyên liệu lại quá đắt đỏ, người chủ cửa hàng cũng không biết làm cách nào để có giấy đi đường để ra ngoài mua nguyên liệu cần thiết. Một lý do nữa theo một chủ quán cho biết rằng: "Thịt giá tăng, rồi thêm tiền ship cũng quá cao, tôi đâu thể nào bán cho khách một tô bún chả giá 100.000 đồng, trong khi bình thường chỉ có 50.000 đồng”. Bên cạnh đó, khó khăn nữa là vấn đề shipper, hiện người giao hàng không dễ kiếm mà nếu có thì giá lại quá cao, nhiều khi bằng giá mua của một món thức ăn nên khó để khách chấp nhận. Mở cửa được là điều những người buôn bán mừng vui. Nhưng nếu không đồng bộ, kế hoạch này cũng khó đạt hiệu quả. Chưa kể nhiều chủ cửa hàng lo lắng tình hình dịch chưa êm, mở ra rồi lại có chỉ thị đóng lại thì mệt mỏi và tốn kém lắm. Cho nên họ chủ trương sẽ mở cửa vào lúc thích hợp nhất.

Hôm qua thèm phở, điện thoại cho ông chủ phở Dậu, ông bảo còn lâu anh ơi, chưa dám ấn định ngày nào mở lại vì còn cảm thấy phập phù quá. Có lẽ những quán đông khách khác cũng thế. Thôi thì đành nhịn thèm tiếp. Chờ thôi.

Khi có thông tin báo động về đội ngũ nhân viên y tế bỏ việc vì thời gian chịu đựng quá dài và không có đãi ngộ xứng đáng. Tiếp đó có văn thư của Bộ Y tế về việc kỷ luật và tước giấy hành nghề thì xã hội đã có nhiều ý kiến không đồng tình. Sau đó, Thủ tướng yêu cầu có ngay chính sách với đội ngũ y, bác sĩ chống dịch. Thủ tướng đã trực tiếp chỉ đạo Bộ trưởng Bộ Y tế khẩn trương có giải pháp kịp thời, cụ thể về vấn đề chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ y, bác sĩ tham gia chống dịch. Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đưa vào nghị quyết phiên họp về việc giao Bộ Y tế chủ trì cùng các bộ, ngành liên quan tiếp tục quan tâm hơn nữa về đời sống vật chất, tinh thần và đề xuất chính sách cho các lực lượng tuyến đầu chống dịch, nhất là đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng và nhân viên y tế đang ngày đêm vất vả phục vụ nhân dân. Đề xuất này phù hợp với thực tế tuy hơi trễ nhưng dù sao cũng để cứu vãn được tình trạng thiếu nhân lực, một trong những nguyên nhân đưa đến tử vong cao. Thực tế trước đây đội ngũ nhân viên y tế và cả lực lượng tình nguyện không được quan tâm. Nhiều người ở tuyến đầu chưa được chích ngừa hay chỉ được một mũi, đồng thời trang bị bảo hộ thiếu thốn. Nhất là những người ở các bệnh viện tư và những y bác sĩ về hưu tình nguyện tham gia. Tình trạng này đưa đến số ca phơi nhiễm ở lực lượng y tế rất cao, gây  khó khăn rất lớn cho việc chống dịch.

Sau đó, ngày 9.9, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long cho biết, hiện nay, lực lượng y tế gặp không ít khó khăn, phải chịu sự hy sinh, mất mát, phải đối mặt với các nguy cơ đe doạ sức khoẻ và tính mạng trong khi thực hiện nhiệm vụ phòng, chống dịch.

Để bù đắp phần nào những khó khăn và động viên các lực lượng tuyến đầu phòng chống dịch, đặc biệt là đội ngũ cán bộ, nhân viên y tế, ngày 9.9, Bộ Y tế đã trình Chính phủ xem xét và thông qua các cơ chế chính sách trong phòng chống dịch. Đặc biệt trong đó là chế độ phụ cấp cho các lực lượng tham gia phòng, chống dịch nói chung, các phụ cấp đặc thù chuyên môn cùng chế độ ăn và sinh hoạt đối với lực lượng y tế.

Tuy nhiên, Bộ Y tế cũng không cho biết chính sách đó cụ thể như thế nào, phụ cấp ra sao, ăn uống, sinh hoạt được tổ chức với hình thức nào? Lực lượng y tế mong được cụ thể hoá những điều này bằng văn bản chính thức và các bệnh viện, trung tám điều trị phải thực thi nghiêm chỉnh để mọi người được an tâm tiếp tục công tác.

Theo báo cáo của Sở Y tế thành phố đến nay đơn vị đã huy động tổng số 17.653 người (trong đó bác sĩ: 4.897 người; điều dưỡng: 3.600 người; kỹ thuật viên: 1.206 người và nhóm Khác: 2.950 người) từ các cơ sở y tế trên địa bàn.

Ngoài ra, Bộ Y tế huy động lực lượng hỗ trợ đến nay có 6.627 nhân viên y tế của 37 bệnh viện bộ ngành, trung ương và 37 sở y tế các tỉnh. Tất cả tham gia công tác điều trị bệnh nhân tại các bệnh viện dã chiến, bệnh viện điều trị, trung tâm hồi sức, các khu cách ly F0 quận huyện, trạm y tế lưu động.

Bên cạnh đó còn huy động 1.883 tình nguyện viên trên địa bàn TP và các tỉnh thành khác (sinh viên, nhân viên y tế về hưu, tôn giáo…) tham gia.

Như vậy, lực lượng này rất đông đảo góp công sức để thành phố chống dịch. Tuy nhiên theo khảo sát mới đây của Sở Y tế  với 60 bệnh viện, ghi nhận có 36 bệnh viện hài lòng về suất ăn cho lực lượng tuyến đầu chống dịch, 19 bệnh viện đánh giá bình thường và 5 bệnh viện không hài lòng. Không biết khảo sát này có chính xác không nhưng thực tế là các y bác sĩ kêu ca chuyện ăn uống này dữ lắm. Họ cho rằng suất ăn không đủ chất, không đủ lượng; không hợp khẩu vị, món ăn không phong phú, đa dạng và giao trễ giờ cơm…Ăn không tốt thì làm sao làm việc tốt được. Nhất là làm việc trong không khí căng thẳng, dồn dập và giữa ranh giới của sống chết.

Trời lại muốn mưa, xám xịt một màu tang. Cảm 4 câu cuối của nhà thơ Lý Bạch được Tản Đà viết lại:

"Ngậm ngùi cám cảnh sinh tình,

Nghiêng bầu, mình lại với mình làm vui.

Hát ran, chờ tấm trăng soi,

Thoạt xong câu hát thời rồi đã quên".

Thời đại dịch này, lắm chuyện muốn quên mà dễ gì quên được. Nó khốc liệt, bi thương và đau đớn quá mà. Làm sao quên.

10.9.2021

Sài Gòn lockdown ngày thứ sáu mươi bốn.

DODUYNGOC