Đỗ Duy Ngọc

Sáng nay được tin hai người quen vừa mất vì virus Vũ Hán. Một người rất khoẻ, lúc nào cũng dí dỏm, lạc quan, luôn truyền năng lực tích cực cho mọi người chung quanh. Nói năng duyên dáng, điệu như một quý ông. Mất vừa tuổi 53. Một người nằm bệnh viện nửa tháng rồi, chạy đủ thuốc men, qua nhiều máy thở, đặt nội khí quản và qua đời ở tuổi 63. Trong cơn đại dịch này, bạn bè, người quen ra đi nhiều quá. Trên facebook nhiều khung tang đen. Con số tử vong vẫn không giảm bao nhiêu. Bệnh viện thiếu đủ thứ mà người bệnh quá đông, không chăm sóc kịp thời, cứ trở nặng là đi. Một bác sĩ đang điều trị cho các bệnh nhân bảo rằng cứ đặt nội khí quản là xem như không có đường sống. Lại thêm thiếu người chăm sóc nên thường là không kịp cứu. Lực lượng y tế đang thiếu trầm trọng, gần 15.000 người từ Bắc vào chi viện. Rồi đội ngũ y bác sĩ ở Huế, ở Đà Nẵng cũng tham gia nhưng chẳng thấm vào đâu khi người bệnh càng lúc càng nhiều. Không còn giường để nằm, không còn máy để thở khi cần thiết.

Tối hôm qua, trên VTV có phát một phóng sự đặt biệt có tên là Ranh giới. Đó là ranh giới của sinh tử, ranh giới của sự chịu đựng, ranh giới của sự cố gắng tột cùng và cũng là ranh giới của sự chia ly. Phóng sự được quay trực tiếp tại khu cấp cứu đặc biệt dành cho các sản phụ bị mắc virus Vũ Hán: Bệnh viện Hùng Vương. Lần đầu tiên, người xem thấy được không khí làm việc căng thẳng, áp lực nặng nề đè trên vai những y bác sĩ, những người trên tuyến đầu chống dịch. Lâu nay trên báo chí, trên truyền hình, người ta chỉ được xem lướt qua những hình ảnh đã được sắp sẵn, được lựa chọn cho đẹp khung hình phục vụ cho việc thông tin tuyên truyền. Giờ đây trong Ranh giới, những người thật, việc thật, không khí thật, khung cảnh thật, nhân vật thật khiến người xem nhói lòng. Xem đến đoạn cô bác sĩ điện thoại cho người nhà bệnh nhân báo phải mổ để cứu mẹ đành bỏ con mới 21 tuần, tôi không xem được nữa, nước mắt cứ ứa ra không ngăn được. Không nghe được câu nói của người cha, anh đang bị kẹt vì giãn cách ở Vũng Tàu, không về được. Khuya lại mở ra xem tiếp, đến cảnh cô gái chết, bảng đo nhịp thở, huyết áp tụt xuống con số 0, nhưng khuôn mặt thẫn thờ của y bác sĩ, những đôi mắt tiếc nuối, thất vọng, buồn đau. Tôi lại ngừng. Chỉ cuối phóng sự, nụ cười của một cô gái bệnh nhân mong được về gặp chồng con và cảnh chiếc xe đẩy hai đứa bé sinh đôi làm cho tôi có chút niềm vui. Trong cái tử vẫn có cái sinh, trong cái mất mát vẫn có những đứa trẻ được cất tiếng khóc chào đời. Xem phim, người ta sẽ đau xót, bàng hoàng và thấy được những hi sinh, nỗ lực của đội ngũ y bác sĩ trong việc giành lại sự sống cho những người sản phụ bị nhiễm dịch. Thiếu phương tiện, thiếu thuốc, thiếu nhân lực nhưng tất cả cố vượt qua vì sinh mệnh của những người khác. Tổ quản trị 12 người đã có 10 người phơi nhiễm, nhưng vẫn cố hoàn thành nhiệm vụ. Y tá, điều dưỡng nhiễm bệnh, vừa khoẻ lại đã tiếp tục công việc của mình. Họ xứng đáng được gọi là những chiến binh. Họ đã giúp những đứa trẻ ra đời trong giây phút nghiệt ngã nhất, họ cố gắng để người mẹ nhiễm bệnh và đứa con có thể được tiếp tục sống trong những giây phút tưởng là tuyệt vọng. Một phóng sự hay và sống động gây nhiều cảm xúc. Cám ơn ê kíp thực hiện phóng sự đầy ý nghĩa và nhiều cảm xúc này. Tuy vậy, có người cho rằng phóng sự Ranh giới không làm mờ mặt nhân vật, như vậy là thiếu nhân văn. Thật ra trong hoàn cảnh tế nhị như thế, ê kíp làm phim chắc hẳn có sự đồng ý của các người bệnh. Đạo diễn Tạ Quỳnh Tư cũng lưu ý trong phim 4 thai phụ quay cận mặt thì đều là những người còn tỉnh táo, vẫn ngồi được, nói chuyện với bác sĩ và họ đồng thuận với việc làm phim.

Nhiều bệnh nhân thậm chí vẫn tiếp tục giữ liên lạc với đạo diễn - người đã có nửa tháng trời làm việc miệt mài, vất vả bên các bệnh nhân, chia sẻ với họ những khoảnh khắc yếu lòng và cả niềm vui vô bờ.(Theo báo Tuổi Trẻ).

Lại thêm một tin không vui về con virus Vũ Hán. Hãng tin Bloomberg và tờ The Washington Post cho biết kết quả nghiên cứu đã cảnh báo nguy cơ tổn thương thận ở những người khỏi bệnh virus Vũ Hán. Theo một nghiên cứu mới được đăng trên tạp chí của Hiệp hội Thận học Mỹ, những người đã được điều trị khỏi sau khi mắc virus có nguy cơ gặp phải triệu chứng tổn thương thận, mặc dù những tổn thương này có thể không gây đau đớn và không có biểu hiện. Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng tổn thương cơ quan lọc máu có thể xảy ra ở cả những người tự phục hồi tại nhà sau khi nhiễm virus và mức độ tổn thương sẽ tỷ lệ thuận với tình trạng mắc bệnh trước đó. Ngay cả những bệnh nhân không nhập viện điều trị, không có vấn đề về thận cũng có nguy cơ phát triển bệnh thận giai đoạn cuối cao hơn gấp 2 lần so với những người chưa từng mắc virus Vũ Hán. Các nhà khoa học cũng phát hiện ra rằng những bệnh nhân mắc virus không nhập viện có nguy cơ bị tổn thương thận cấp tính tăng 23% trong vòng 6 tháng - một tình trạng cản trở việc loại bỏ chất thải và chất độc ra khỏi máu. Đây là điểm mà các bệnh nhân nhiễm virus đã khỏi cần quan tâm.

PGS, TS Trịnh Thị Diệu Thường, Trưởng khoa Y học cổ truyền - Đại học Y Dược TP Hồ Chí Minh cho rằng hầu hết người sau khi chữa bệnh virus Vũ Hán sẽ hồi phục hoàn toàn trong vòng 12 tuần. Nhưng đối với một số người, các triệu chứng có thể kéo dài hơn. Các triệu chứng kéo dài sau khi khỏi bệnh thường gặp bao gồm: Ho kéo dài, đau họng, thay đổi khứu giác hoặc vị giác, mệt mỏi kéo dài, khó thở, giảm trí nhớ, mất tập trung, mất ngủ, đau đầu, đau ngực hoặc tức ngực, tim đập nhanh, chóng mặt, choáng váng, đau nhức các khớp, trầm cảm và lo âu, ù tai, rối loạn tiêu hoá, rối loạn thân nhiệt..Nói tóm lại, sau khi thoát được con virus, người bệnh sẽ bị những di chứng không có lợi cho sức khoẻ. Điều này chứng tỏ virus này có sức tàn phá cơ thể rất ghê gớm nên những người sau khi nhiễm đã chữa hết bệnh cũng cần lưu ý những thông tin này.

Một điều đáng quan tâm nữa theo BS Trần Sĩ Tuấn, nguyên TBT báo Sức khỏe Đời sống, cho biết, ngoài các nguyên nhân gây tử vong như quá tải ở phòng ICU, thiếu nhân lực y tế, F0 điều trị tại nhà khi bệnh diễn biến nặng thì không được đưa đến bệnh viện kịp thời…còn một nguyên nhân gây nguy hiểm cho bệnh nhân là tình trạng F0 thiếu oxy máu thầm lặng, chiếm tỷ lệ 5% (ví dụ trong 100 ca dương tính có 5 ca thiếu oxy máu thầm lặng).

F0 thiếu oxy máu thầm lặng là tình trạng bệnh nhân không có biểu hiện gì ra bên ngoài, trong khi đó virus âm thầm gây tổn thương phế nang phổi và âm thầm hình thành các cục máu đông ở động mạch phổi.

Do thời kì đầu, phổi mềm nên bệnh nhân không có biểu hiện khó thở kể cả những trường hợp lượng SpO2 còn 65% thì bệnh nhân vẫn sinh hoạt bình thường. Nhưng khi bệnh nhân có biểu hiện triệu chứng thì khó thở rất dữ dội, oxy bị đốt cháy nhanh SpO2 tụt xuống rất nhanh, chỉ sau vài giờ nếu không được cấp cứu và điều trị kịp thời bệnh nhân sẽ tử vong. Rất nhiều những trường hợp tử vong tại nhà , tử vong trên xe cấp cứu và các tầng thấp đều do F0 thiếu oxy máu thầm lặng gây nên. Do vậy, khi có người nhiễm bệnh, việc theo dõi SpO2 phải là việc cần làm thường xuyên.

Để chuẩn bị cho việc giảm dần giãn cách, UBND TP.HCM vừa có công văn khẩn về tiếp tục tăng cường các biện pháp kiểm soát trong thời gian giãn cách xã hội. Cho phép mở lại dịch vụ ăn uống, chỉ bán mang đi: Hoạt động từ 6h đến 18h theo phương thức "3 tại chỗ". Các cơ sở kinh doanh hoạt động theo phương thức "3 tại chỗ", chỉ tổ chức kinh doanh thông qua đặt hàng trực tuyến. Thành phố cũng cho phép hệ thống siêu thị, cửa hàng tiện lợi, cửa hàng thực phẩm; Đội ngũ shipper hoạt động trong phạm vi 1 quận, huyện, TP Thủ Đức. Cơ sở sản xuất, kinh doanh dược liệu, thuốc, trang thiết bị y tế, vật tư y tế được hoạt động từ 6h đến 21h hàng ngày để đảm bảo phục vụ nhu cầu hàng hóa, nhu yếu phẩm, thuốc chữa bệnh cho người dân.

Như vậy, dù chưa có thể đưa cuộc sống trở lại bình thường nhưng cũng đã hé cửa thăm dò để chờ khi thuận tiện để mở cửa. Dù sao đó cũng là những tín hiệu vui mở đầu cho một lối thoát cần thiết.

Ngày 8.9, thành phố cũng đã có văn bản gửi Thủ tướng về việc chi trả chi phí cho các cơ sở y tế tư nhân tham gia điều trị bệnh nhân mắc virus Vũ Hán. Qua khảo sát, việc mua sắm thuốc, vật tự y tế; cũng như định mức sử dụng, chi phí điều trị bệnh nhân nhiễm virus giữa hệ thống y tế công lập và tư nhân rất khác biệt. Nếu chi trả theo mức chi phí phát sinh như tại cơ sở y tế công lập thì cơ sở y tế tư nhân không thể duy trì được. Để giải quyết vấn đề này, UBND TP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Y tế khẩn trương thực hiện ý kiến của Bộ Tài chính; sớm tổng hợp trình Chính phủ báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét, quyết định.

TP.HCM đang chuẩn bị các chiến lược để trở lại "bình thường mới" với mũi tiến công quan trọng là Vắc-xin + Thuốc + Ý thức.

Những ngày qua, trên mạng xã hội cũng như trên báo chí đã phản ánh nhiều bức xúc của dân về việc gói hỗ trợ và tiền trợ cấp. Điển hình như phản ánh của người dân phố 5, khu phố 1, phường Bình Hưng Hòa B, quận Bình Tân đã lên tiếng về việc cán bộ tổ dân phố chỉ phát mỗi nhà 15kg nhưng yêu cầu ký nhận 1,5 triệu đồng tiền hỗ trợ. Hay việc hơn 90% người dân tại khu vực 4/11, tổ 52, ấp Thới Tứ 2, xã Thới Tam Thôn, huyện Hóc Môn, chưa nhận được gói hỗ trợ nào, không liên hệ được các đường dây nóng. Cán bộ phường yêu cầu người dân phải có chứng nhận tiêm vaccine mũi 1 mới được nhận hỗ trợ. Hoặc chuyện Bệnh viện Xuyên Á Hóc Môn bắt buộc người bệnh virus Vũ Hán cam kết không sử dụng bảo hiểm xã hội khi vào cấp cứu. Trong một clip khác phát tán trên mạng, người ta thấy hai nhân viên của phường sẻ đôi tiền trợ cấp 1.500.000 đồng cho 2 hộ. Mỗi hộ chỉ được lãnh 750.000 đồng. Một kiểu hành xử không có trong quy định. 

Nhìn chung, thành phố đã cố hết sức trong việc giúp dân qua cơn đói và hỗ trợ hộ nghèo. Suốt mấy chục năm qua, thành phố đã đóng góp cho trung ương số tiền không nhỏ. Thế nhưng trong cơn ngặt nghèo UBND TPHCM đã có văn bản kiến nghị Thủ tướng, Bộ Tài chính, Bộ LĐ-TB&XH hỗ trợ khẩn cấp 28.000 tỷ đồng ngân sách và 142.000 tấn gạo cho người nghèo tại địa phương gặp khó khăn do đại dịch. Với số tiền gần 28.000 tỷ đồng, TPHCM dự kiến sẽ dùng để chi hỗ trợ cho trên 4,7 triệu người lao động và hộ nghèo tiền ăn, tiền thuê trọ. Trong đó, hỗ trợ lao động nghèo trong 98 ngày, mỗi người 50.000 đồng/ngày. Hỗ trợ hộ nghèo mỗi hộ 1,5 triệu đồng/tháng trong 2 tháng.

Thế nhưng, Bộ Tài chính cho rằng, đây là chính sách hỗ trợ đối tượng đặc thù của UBND TPHCM đề xuất, đã trình Thủ tướng và đề nghị thành phố chủ động sắp xếp ngân sách địa phương, các nguồn huy động khác để hỗ trợ cho người dân. Có nghĩa là thành phố nên tự lo chứ trung ương không đáp ứng. Cuối cùng cũng vớt vát cho được 71.104 tấn gạo. Số gạo này để hỗ trợ trong 1 tháng. Còn thời gian tới thì sao? Thành phố giờ đã khô máu rồi mà dân thì kêu, cần là cần lúc túng ngặt chứ bình thường thì thành phố nộp đến 82% của cải làm ra kia mà. Chơi thế thì buồn thật! Chơi thế thì chơi với ai? Lại nhớ bài thơ của Cụ Nguyễn Bỉnh Khiêm:

"Đắc thời, thân thích chen chân đến,

Thất thế, hương lân ngoảnh mặt đi.

Thớt có tanh tao, ruồi đậu đến,

Ang không mật mỡ, kiến bò chi ?

Đời nay những trọng người nhiều của,

Lặng đến tay không, ai kẻ vì ?"

Xem trên mạng thấy có một bài phỏng vấn một bác sĩ người Việt đang hành nghề ở Mỹ. Vị bác sĩ này cho rằng Việt Nam đang rất quyết tâm chống dịch dù có nhiều biện pháp chưa đúng và không được lòng dân. Tuy nhiên theo ý của vị này, Việt Nam đã rất nhanh chóng tiếp thu và tận dụng những loại thuốc để cứu người trong cơn đại dịch. Ví dụ như nhập về và sử dụng ngay hai loại thuốc điều trị virus đắt đỏ, khó tiếp cận trên thế giới là thuốc Remdesivir và Molnupiravir. Thuốc Remdesivir dùng cho các ca nặng và Molnupiravir cho các bệnh nhân nhẹ, vừa điều trị tại nhà. Đó là một trong những phương cách hợp lý dù rất tốn kém để có thể sớm dập được dịch đang bùng phát.

Lại nói về giấy phép đi đường. Cái giấy này đã khiến cho Sài Gòn lao đao, lúng túng và rối rắm. Giờ lại diễn ra y một kịch bản ở Hà Nội. Trong nguy nan, trong khó khăn mới thấy ai khôn, ai dại, ai tài, ai kém. Ở Đà Nẵng chính quyền ở đấy giải quyết chuyện này nhẹ bâng. Mở trang Web, dân có đủ điều kiện cứ nằm nhà điền vào, bộ phận nào, ban ngành nào liên quan sẽ căn cứ vào đó mà cấp giấy đi đường. Không xếp hàng, không chen lấn và rất khoa học, đúng với thời đại 4.0. Hay Cà Mau, một tỉnh nhỏ ở cùng trời, cuối đất sử dụng Zalo để đăng ký, gọn, nhẹ và nhanh chóng. Sao hai thành phố lớn như Hà Nội hay Sài Gòn không làm được thế? Người thì có dư, thiết bị cũng có đủ, sao không làm được mà cứ mãi chạy quanh tờ giấy thế! Quản lý kém, tư duy tồi hay vì lý do nào nữa?

Đang chờ mở tung cửa để không còn cảnh tù hãm, không còn cảnh kiếm miếng ăn trong biết bao khó khăn. Sài Gòn đang dần qua cơn bệnh, mong sẽ hồi phục nhanh để Sài Gòn vẫn nguyên vẹn Sài Gòn của trăm năm cũ.

9.9.2021

Sài Gòn lockdown ngày thứ sáu mươi ba

DODUYNGOC

Mấy hôm rồi Sài Gòn mưa, đã bị giam trong nhà mà trời xám xịt, buồn thúi ruột. Thấy trên trang Đà Nẵng có tấm hình chiếc xe đạp chở mấy cặp đường đen quấn rơm, lại nhớ thời rất xưa còn bé ở đất Quảng. Nhìn bánh đường đen gợi lại món khoai khô ngào đường ngày xưa Mạ hay làm cho bầy con ăn trong những ngày mưa gió ở miền Trung.

Thuở đó nhà tui có hai người giúp việc. Một cô còn trẻ tên Tiên bị tật ở chân. Một bà khoảng trung niên có tên là bà Tám, người cao dong dỏng, khuôn mặt góc cạnh nhưng tánh rất dễ thương, quý anh em nhà tui lắm. Bà Tám quê ở Quế Sơn, mỗi lần về quê ra thường mang khoai lang xắt khô với đường đen làm quà cho tụi tui. Hồi đó tui khoái cái món đường đen này lắm. Trẻ con thèm ngọt mà, len lén mở garde manger cắn một miếng, ngậm trong miệng, ngọt ngon như kẹo. Đường đen còn gọi là đường bát vì nó có hình thù như cái bát, cái chén ăn cơm. Dân Quảng Nam thường dùng loại đường này để chế biến những món ăn đặc sệt đất Quảng như bánh tổ, xôi ngọt, các món chè, mấy loại bánh và đặc biệt đối với tui hồi đó là món khoai lang khô ngào đường bát. Nhà bác học nổi tiếng Lê Quý Đôn đã viết trong cuốn Phủ biên tạp lục rằng:" Đường phổi sản xuất ở phủ Điện Bàn xốp nhẹ mềm trắng, một phiến nặng một cân. Họ Nguyễn thường sai ký lục Quảng Nam mua ở châu Xuân Đài và xã Đồng Thẩm, có kỳ 300 cân, có kỳ 800 cân để cúng kỵ chạp, phát mỗi cân 24 đồng. Không có thuế. Hai châu và xã ấy có thể làm đường phèn, đường cát, mỗi năm nộp các thứ đường ấy cộng 48.320 cân thay tiền sai dư”.

Miền quê Quảng Nam dọc hai con sông Vu Gia và Thu Bồn xưa kia trồng nhiều mía. Đến mùa thu hoạch là vào mùa làm đường. Ngày xưa người nông dân khi vào một công việc đồng áng nào cũng có lễ cúng, làm đường cũng thế, gọi là lễ cúng khai lò. Những Ông che tức là bộ che bằng gỗ mít hoặc loại cây gỗ chắc, dẻo dai. Những Ông che này nối với cặp càng do các đôi trâu, bò kéo. Bộ Ông che gồm ba ống, một ống lớn và hai ống nhỏ hơn. Trên mỗi ống có đục răng cưa và ba ống có răng ăn khớp nhau. 

Lễ cúng xong, người ta bắt đầu đắp đất làm lò. Lò làm âm xuống đất một phần để tận dụng nhiệt độ của lò. Trên lò đặt hai chảo gang lớn để chứa nước. Mía được bó thành từng bó đưa vào các khoảng giữa Ông che, người địa phương gọi là cho che ăn. Dùng sức của trâu hay bó kéo gọi là đạp mía. Việc cho che ăn thường dành cho phụ nữ làm. Khi nước mía ép ra đầy chảo thì công việc nấu đường bắt đầu. Khâu này rất quan trọng, bát đường ngon dở, đẹp xấu là từ khâu này. Nấu cho tới nước thành đường gọi là chè hai, chè ba. Khi nước mật mía từ màu trắng chuyển qua vàng thì gọi là đường non, đã có mùi thơm của đường. Sau đó cho vôi vào và nhồi. Cho vôi vào cũng là một kỹ thuật và cũng cần kinh nghiệm. Đường già vôi hay non vôi sẽ quyết định chất lượng của bát đường sau này. Khi chín tới, đổ đường vào thùng và dùng hai thanh gỗ đánh cho đường tới nước. Công việc này chỉ dành cho đàn ông, trai tráng có tay khoẻ. Khi đường đúng độ, người thợ rót đường vào chén. Công đoạn này cũng cần một nghệ thuật. Chén được xếp thành hàng. Đợt đầu rót đường vào khoảng 2/3 chén. Rót xong một hàng chờ cho đường hơi cứng thì mới rót lần hai thành một cục u ở giữa. Rót lần ba thì cục u hoàn chỉnh. Tán đường bát đẹp hay xấu nằm ở cục u này. 

Ở Quảng Nam, người dân quê tính đường bát thành cặp, hai bát gắn với nhau thành một cặp. Ba mươi cặp gọi là một bầu. Bốn bầu tức 120 cặp thì gọi là một giỏ. Thường thường mỗi bầu người ta cho thêm một tán, như là để phòng hờ trong quá trình di chuyển có tán nào bể thì đền vào. Kiểu này cũng là thói quen từ xưa của người Quảng Nam, lúc nào cũng thừa ra chứ không để thiếu. 

Để giữ đường không bị chảy, mỗi lần Bà Tám từ quê ra mang cho đường, bà quấn đường bằng rơm theo từng cặp. Nhiều khi nhiều quá, ăn chưa hết Mạ tui lại bỏ đường vào hủ sành, quấn thêm rơm, làm kiểu này đường lúc nào cũng khô ráo. Đường bát nhìn dơ dơ, đen đen thế nhưng ăn ngon hơn đường cát nhiều. Nó ngọt thanh, mang mùi dân dã, là món quà quê rất thú vị. Nấu chè, làm bánh, nấu xôi đường bát ăn đứt đường trắng về mùi vị, chỉ có điều nhìn không đẹp bằng mà thôi. Nhưng đôi khi chỉ cần ăn ngon là đủ. Nhìn mấy cặp đường bát bỏ trong giỏ lại gợi trong tui biết bao kỷ niệm của tuổi thơ, làm tui nhớ lại cái mùi vị ngọt ngào của một thời đã không còn tìm lại được.

Chuyện làm ra những cặp đường bát này cũng do Bà Tám kể cho tui nghe khi tui tò mò cách làm ra bát đường đen từ cây mía và sau này lớn lên đọc thêm trên sách báo. Chứ tui là người sinh ra lớn lên ở thành phố, biết gì về mía với đường. Sau này mới biết Bà Tám thuộc loại nhà giàu ở quê bà, có lò làm đường bán khắp nơi, nhà cửa, ruộng vườn khang trang lắm. Bà ra Đà Nẵng là đi hoạt động cho Việt Cộng. Vào làm ở nhà tui là để có chỗ trú an toàn vì Ba tui là công chức nên không bị để ý. Hèn gì hồi ấy bà cứ hay đi đi về về. Sau 75 nghe kể bà cũng là cán bộ lãnh đạo ở quê bà. Nhưng dù là gì đi nữa, cho đến bây giờ tui vẫn nhớ tới bà với những cặp đường đen với những thúng khoai xắt khô mà bà khệ nệ mang cho gia đình tui trong những buổi trưa hè của một thời đầy kỷ niệm.

Món ăn khoái khẩu của tui là khoai khô ngào đường bát. Khoai khô làm ra từ những củ khoai ngon, không sâu, không hà. Khoai được xắt nhỏ thành từng cây nhỏ như khoai tây chiên bây giờ, xong đem phơi cho thật khô xong để nơi thoáng mát tránh bị ẩm mốc hoặc côn trùng. Những lát khoai khô này người vùng quê có thể dùng để ghế vào nồi cơm ăn độn, cũng có thể nấu chè khoai hay làm bánh. Khoai khô ngào đường là món ăn dễ làm, nhà tui hồi đó nấu ăn chơi buổi chiều hay thế mấy món ăn vặt vào những ngày mưa. Khoai khô ngào đường thường nấu chung với đậu đỏ hay đậu phụng, đậu đen. Muốn ăn, Mạ tui ngâm đậu trước cho mềm, có khi cũng ngâm khoai một chút. Đem đậu nấu cho mềm rồi cho khoai khô vào để lửa vừa cho đến khi khoai và đậu mềm. Lấy bánh đường đen, dùng dao cạo đường mịn ra cho vào nồi, đập thêm mấy miếng gừng đã giã mịn rồi đánh nhanh cho đường quyện với khoai và đậu. Khi khoai, đậu đã trộn đều với đường đã ráo, mùi thơm cũng đã bốc lên. Món này chỉ nấu với đường bát mới đúng điệu, chơi đường cát trắng vào là hỏng ngay. Nhấc nồi khoai xuống, múc vào chén, hơi bay ngào ngạt, dùng muỗng ăn từng miếng, vị ngọt thanh của đường, vị bùi của khoai và đậu hay vị beo béo của đậu phụng trộn lại thành một hỗn hợp khó quên.

Cũng đã hơn nửa thế kỷ rồi, tui chưa được thưởng thức lại cái vị, cái hương, cái mùi của chén khoai ngào đường. Tất cả hình như đã xa, xa lắm. Món ăn dân dã ấy vẫn đọng trong lòng tui. Và bữa nay, mưa, viết lại món ăn này, viết lại bánh đường đen ngày xưa tui có cảm giác hình như có mùi vị ngòn ngọt của miếng đường đen cắn vụng của thời xa lắc lơ. Ôi chao là nhớ chén khoai lang ngào đường. Món ăn quê mùa không tìm thấy nữa.

9.9.2021

Sài Gòn mùa đại dịch

DODUYNGOC

Tối hôm qua phường nhắn tin trưa nay chích mũi 2. Gắng ngủ sớm mà trằn trọc mãi không ngủ được. Sáng người không khoẻ, chuẩn bị mấy thứ linh tinh để đi chích. Trưa nóng, người đông quá. Hơn trăm người gộp ba bốn phường. Toàn người già ngồi ở sân trường học. Kiếm một góc vắng người ngồi chờ. Trước đây tôi và cũng đã có nhiều chuyên gia nói về chuyện đo huyết áp và khám sàng lọc khi tiêm chủng, hai khâu có lẽ thừa và cũng dễ lây nhiễm cho người đi tiêm chủng. Tưởng là đã được đơn giản hoá, ai ngờ bây giờ vẫn thế. Vẫn cái máy đo hết quấn cho người này đến người khác, vẫn những câu hỏi sơ sài cho có việc sàng lọc dù đã có ghi rõ trong phiếu đăng ký tiêm chủng. Thêm khâu sàng lọc hoá ra thừa vì chỉ là câu hỏi cho có lệ. Nếu giảm bớt hai khâu này, tốc độ tiêm chủng sẽ nhanh hơn nhiều và người đi tiêm cũng bớt được thời gian chờ đợi. Thú thật là ngồi trong đám đông hàng trăm người thế này, dù đã bịt kín tối đa cũng cảm thấy ơn ớn vì con Delta này lây nhanh lắm, nhất là người già sức đề kháng kém. Mũi 2 là Pfizer thôi, đành có chi xài nấy vậy, có muốn khác hơn cũng không được. Chấp nhận thì chích, không thì về. Đã về là khỏi chích luôn dù sau này thành phố có thể có Moderna. Chích xong ngồi chờ, có một cô nhà báo đến phỏng vấn, he..he khẩu trang, kiếng chống giọt bắn, mũ đội sùm sụp mà sao nhà báo nhìn ra tui mà hỏi và quay film. Hỏi có ý kiến chi khi chích mũi 2 là Pfizer, trả lời thì có gì chích đó thôi. Hỏi về khâu tiêm chủng, trả lời là tổ chức yếu quá. Có sao nói thế mà.

Thành phố muốn đạt tỷ lệ tiêm chủng trước 15.8, cho nên địa phương nào cũng khẩn trương làm cho nhanh, tập trung nhiều phường chích một lần do vậy đông người dồn ứ quá. Bộ Y tế bày ra Sổ sức khoẻ điện tử, lúc đầu thấy cũng hay, vừa chích xong mũi 1 là sổ cập nhận liền. Nhưng rồi sau đó trục trặc liên tục và bây giờ là"Có lỗi khi giao tiếp với hệ thống". Không vào được sổ của cá nhân cho nên xem như sổ đấy bỏ thùng rác. Dù đã xong 2 mũi nhưng cũng phải hết sức đề phòng, tuân thủ 5K. Về đến sân nhà là xịt nước rửa tay chân, bỏ khẩu trang, lên phòng là cởi hết áo quần đem giặt, tắm gội sạch sẽ cho yên tâm. Đã gần ba tháng rồi, đây là lần thứ hai đi ra đường. Hai lần đều là đi tiêm. Phố xá buồn hiu, lác đác cũng có người đi, thấm thía nỗi buồn của Sài Gòn trong thời gian dài giãn cách. Chờ thêm thời gian nữa, thêm một quãng đời bị đánh mất, thêm những ngày sống với lo âu, thêm những khoảnh khắc buồn.

Vaccine vẫn còn là nỗi lo của chính quyền cũng như người dân. Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn: Đầu năm tới, chúng ta sẽ tự chủ vaccine trong nước và sắp tới nguồn vaccine nhập khẩu sẽ về nhiều, dự kiến trong tháng 9, tháng 10 sẽ có khoảng 30 triệu liều. Hiện Việt Nam đã triển khai công tác vận động ngoại giao vaccine hết sức quyết liệt theo cơ chế song phương, đa phương và qua mạng lưới cơ quan đại diện ngoại giao ở nước ngoài để tiếp cận không chỉ vaccine mà cả thuốc đặc trị. Ngoài ra, còn thực hiện đôn đốc các hãng Astra Zeneca, Pfizer thực hiện các cam kết về cung cấp vaccine, đồng thời viện trợ, vay vaccine từ nước ngoài, đẩy mạnh hợp đồng mua vaccine mới từ các nước. Thông báo là vậy, nhưng thực tế thì chúng ta vẫn đang thiếu vaccine. Không chuẩn bị, thiếu tính toán đương nhiên hậu quả phải là vậy thôi. Kinh nghiệm của thế giới cho thấy, nếu không có đủ vaccine thì không thể ngăn được dịch. Việc quan trọng bây giờ của chính phủ là phải tìm mọi cách để có vaccine, không chỉ đủ cho bây giờ mà phải có dự trữ về sau vì chúng ta đã chấp nhận sống chung với virus.

Đã từ lâu lắm rồi, Sài Gòn là đầu mối giao thương với miền Đông, miền Tây Nam Bộ. Hàng hoá tứ phương đổ về thành phố này. Thế nhưng khi bùng phát dịch, lãnh đạo chọn phương án đóng cửa để ngăn chận. Đó là biện pháp sai lầm và sau đó thành phố đã nhìn thấy. Thế nhưng lại lúng túng trong việc  lưu thông hàng hoá đến tay dân. Phiếu đi chợ, mở cửa một vài siêu thị, cấm shipper, quân đội đi chợ hộ, rồi tổ chức shipper tình nguyện, cuối cùng cũng phải sử dụng đội ngũ shipper chuyên nghiệp. Nhưng giờ lực lượng đó cũng đang gặp vấn đề. Trước đây, số shipper trên địa bàn thành phố khoảng 62.000 người nhưng giờ đây Sở Công thương chỉ huy động được khoảng 25.000 người. Lý do cơ bản là chuyện xét nghiệm, nếu nhà nước không giải quyết được khâu này, xem như hệ thống shipper lại gặp khủng hoảng, mạch máu lưu thông hàng hoá lại tắc nghẽn. Xét nghiệm quá dày, chi phí xét nghiệm quá cao, nhân viên xét nghiệm không bảo đảm an toàn, dịch bệnh đang căng, đi làm lúc này rất dễ dính bệnh gây nhiễm cho gia đình. Đó là những lý do shipper không thiết tha với công việc dù đang gặp khó khăn về đời sống. Hiện nay trên mạng xã hội, chợ mở ra đông đúc, muốn mua gì cũng có. Cần bún riêu có bún riêu. Cần cháo lòng có cháo lòng. Cần bánh mì có bánh mì. Cần rau củ có rau củ. Chỉ có điều chưa biết ngon dở thế nào thôi. Và ngại nhất vẫn là không có người đi giao hàng. Nếu shipper được tổ chức và hoạt động tốt, sự nghẽn mạch trong phân phối không còn là nỗi lo dù tốn thêm tiền ship.

Tốt nhất vẫn là cho phép mở cửa có kiểm soát các chợ. Nghe tin chợ đầu mối Bình Điền sẽ được hoạt động, mối lái cũng mừng. Tuy vậy, có chợ đầu mối mà không có chợ nhỏ phân phối thì cũng chưa giải quyết được toàn diện.

Thành phố vẫn đang rụt rè trong chuyện giảm giãn cách. Vẫn đang trong tình trạng nửa vời chưa dám có một biện pháp nào sau 15.9. Tin tùm lum trên mạng nhưng chẳng biết nên tin cái gì vì nhiều khi hôm trước giả hôm sau thành thật, hôm nay thật ngày mai lại giả. Ông Vũ Đức Đam hôm trước nói một câu nghe cũng có lý: Vùng xanh phải cho hoạt động trở lại chứ vùng xanh mà như vùng đỏ, vùng cam; vẫn “ai ở đâu ở yên đó” thì vùng xanh để làm gì? Thiết nghĩ, khi có một tỷ lệ tiêm đủ hai mũi vaccine, thành phố nên mạnh dạn giảm giãn cách để cho người dân làm ăn kiếm sống. Thời gian kéo dài quá rồi, dân bắt đầu não nề, nếu không thì cũng khó có biện pháp ngăn chận, cách ly khi dân tuôn ra đường kiếm ăn.

Con số nhiễm bệnh và tử vong hàng ngày vẫn chưa giảm, nhiều tỉnh thành khác cũng đang tình trạng bùng phát dịch. Hà Nội đang tìm mọi cách để khắc chế cơn dịch. Tuy nhiên, lại đưa ra những biện pháp đi vào vết xe đổ của Sài Gòn. Nếu không có chủ trương và biện pháp khác hơn, e rằng Hà Nội sẽ như Sài Gòn. Lúc đó thì khó khăn vô cùng. Theo thông tin từ Bộ Y tế, đã có gần 15.000 người thuộc Bộ Y tế, các đơn vị trực thuộc Bộ; các tỉnh, thành phố; khối các bệnh viện Trung ương; các trường y dược đã tham gia chi viện cho thành phố và các tỉnh phía Nam. Lực lượng này đã góp phần rất lớn để giúp Sài Gòn khắc phục dịch bệnh. Khi nhiều nhân viên y tế đã bỏ việc về nhà vì không chịu nổi áp lực kéo dài, vì không được đãi ngộ xứng đáng, nếu bây giờ các tỉnh phía Bắc vào cao trào của dịch, lực lượng này phải rút về lại địa phương thì các bệnh viện của thành phố sẽ thiếu hụt nhân lực trầm trọng, e rằng con số tử vong sẽ tăng cao.

Hôm nay, TP.HCM đề xuất cho bệnh viện tư nhân thu phí điều trị virus Vũ Hán. Theo UBND thành phố, việc này giúp đảm bảo nguồn lực tài chính để y tế tư nhân tiếp tục công tác điều trị, giảm áp lực cho hệ thống công lập, kịp thời cứu chữa người bệnh. Theo văn bản này, trong quá trình huy động các bệnh viện tư nhân tham gia điều trị virus Vũ Hán có phát sinh một số khó khăn, vướng mắc. Hệ thống tư nhân từ trước đến nay không có sự hỗ trợ tài chánh từ nhà nước, giờ gánh việc điều trị cho người bệnh nhưng theo quy định của Luật phòng, chống bệnh truyền nhiễm, người mắc bệnh thuộc nhóm A (trong đó có virus Vũ Hán) được khám và điều trị miễn phí. Ngoài ra, thông tư của Bộ Tài chính cũng quy định người bị áp áp dụng biện pháp cách ly y tế được miễn chi phí khám, chữa bệnh khi phát hiện, điều trị bệnh truyền nhiễm. Nếu thực hiện theo văn bản của Bộ, hệ thống bệnh viện tư nhân sẽ đuối sức, không kham nổi việc điều trị lâu dài cho người bị nhiễm dịch. Văn bản của UBND TP.HCM cho biết theo báo cáo của các cơ sở y tế tư nhân, hiện rất nhiều bệnh nhân sẵn sàng trả phí điều trị. Các cơ sở y tế tư nhân đã đề nghị cho phép được thu giá dịch vụ khám và điều trị bệnh nhân virus Vũ Hán. Điều này cũng hợp lý vì ở bệnh viện tư, bệnh nhân được chăm sóc kỹ hơn, phòng ốc, giường nằm cũng thoải mái hơn các khu bệnh viện dã chiến.

Trong khi công nhân, người lao động đang lao đao vì cách ly, giãn cách, thất nghiệp, đói ăn thì ông Nguyễn Đình Khang, chủ tịch Liên đoàn Lao động Việt Nam kêu gọi công nhân "đồng cam cộng khổ". Lời kêu gọi trên được phát ra nhân dịp Liên đoàn Lao động phát động phong trào thi đua với tên gọi “Công nhân, viên chức, lao động nỗ lực vượt khó, sáng tạo, quyết tâm chiến thắng đại dịch Covid-19”. Xin thưa với ông, người lao động đang khổ vì thiếu ăn, đáng lẽ với tư cách là chủ tịch Liên đoàn Lao động, ông và tổ chức của ông phải tìm ra kế sách để giúp người lao động qua được cơn ngặt nghèo này. Theo báo cáo, kiểm tra, Liên đoàn tích luỹ tài chính là hơn 28.364 tỷ đồng. Tại sao không sử dụng số tiền này để giúp người lao động mà lại đi kêu gọi công nhân"đồng cam cộng khổ". Số tiền này gởi ngân hàng mỗi tháng, mỗi năm lời bao nhiêu, người dân không hề biết. Các ông nên "đồng cam cộng khổ" với nhân dân thì đúng hơn chứ! Lại kêu gọi vượt khó, sáng tạo, quyết tâm, toàn những từ ngữ sáo mòn vô ích. Cái người lao động cần là việc làm, là chén cơm lúc đói, viên thuốc khi bệnh chứ cần chi những lời sáo rỗng. Con virus này ghê lắm cán bộ ơi! Không thể hô quyết tâm với nỗ lực mà nó sợ đâu.

Tin cuối hôm nay có thể xem là một tin vui, đó là dự kiến từ ngày 20.9, quận 7 sẽ cho mở cửa trở lại một số hoạt động kinh doanh mặt hàng thiết yếu và kinh doanh đường phố. Lãnh đạo thành phố đang đi tìm phương án khôi phục kinh tế trong giai đoạn bình thường mới và giao cho quận 7 làm điểm. Hi vọng phương án này sẽ dần lan rộng đến các quận khác của thành phố để cuộc sống được hồi sinh. 

Sài Gòn không thể đóng băng mãi và dân Sài Gòn không lẽ cứ đông cứng hoài. Số nhiễm hôm nay là 7308 và số tử là 268. Vẫn những con số buồn. 

Mong đợi ở ngày mai, Sài Gòn sẽ sớm có lối thoát.

8.9.2021

Sài Gòn lockdown ngày thứ sáu mươi hai

DODUYNGOC

Tối hôm qua, rất nhiều dân thành phố quan tâm đến chương trình livestream “Dân hỏi - Thành phố trả lời” với sự có mặt của Tân Chủ tịch UBND TP.HCM Phan Văn Mãi sẽ đối thoại trực tiếp với người dân về những định hướng lớn của thành phố trong công tác phòng, chống dịch sau ngày 15.9.2021

Câu hỏi được người dân Sài Gòn quan tâm nhất vẫn là khi nào thành phố nới lỏng giãn cách, tại sao giãn cách mãi và tại sao làm mãi mà chưa hết dịch? Câu trả lời của Chủ tịch thành phố cũng vẫn là chung chung trên hai lý do khách quan và chủ quan.

Khách quan là do chủng Delta lây lan nhanh, ứng phó chưa kịp thời. Chủ quan là có một số địa bàn làm chưa nghiêm, hay các hoạt động xét nghiệm làm chưa tốt.

Trả lời khi nào thành phố mới nới lỏng giãn cách thì ông bảo chưa trả lời được. Khi nào kiểm soát được dịch thì mới quyết định được vì nếu chưa kiểm soát được thì không an toàn, không đảm bảo sức khỏe cho người dân. Mở giãn cách dựa trên nguyên tắc an toàn, an toàn tới đâu mở tới đó. Tùy theo tình hình dịch bệnh mà nới lỏng hay siết chặt các biện pháp giãn cách. Dự kiến, những hoạt động điện tử, kinh doanh bưu chính, phục vụ y tế, thực phẩm, cửa hàng xăng dầu, gas, công trường xây dựng… nếu quản được người tham gia an toàn sẽ cho hoạt động trở lại. Có nghĩa là phải chờ, chẳng biết khi nào vì dịch vẫn còn căng. Không hi vọng có thay đổi gì sau 15.9. Rồi tiếp tục thêm một tháng nữa chăng? Số người nhiễm vẫn cao từng ngày. Số người tử vong cũng chẳng giảm bao nhiêu. Có nghĩa là ta vẫn chưa kiểm soát được dịch, đành chờ vậy.

Chờ và rất nhiều đối tượng sẽ gặp nhiều khó khăn hơn. Người lao động thất nghiệp thì đã khó từ ngay lúc bắt đầu giãn cách, giới nghiêm rồi. Nhưng những người dành dụm được chút ít để dành thì sau 3 tháng ngồi không ăn cũng đã hết. Người khá hơn một chút có tiền trong tài khoản ngân hàng nhưng không rút được vì không có giấy phép ra đường, đành chịu cảnh có tiền mà không cầm trong tay được. Trên mạng có mấy clip cảnh chị em đi bán vàng mà tội nghiệp, lén lút canh me công an với dân quân như hồi ngăn sông cấm chợ, thời cấm mua bán vàng. 

Đã có nhiều khu dân nổi điên kéo xuống đường vì những bất công trong phân phối túi an sinh và nhất là tiền trợ cấp chờ hoài không thấy. Thế nhưng rồi chẳng ai giải quyết. Câu trả lời thông thường của cán bộ phường xã là tiền chưa về, không biết, chỉ có nhiêu thì chia bấy nhiêu, hồ sơ chưa hợp lý, không nằm trong đối tượng ..Trong khi chủ trương của chính quyền là không phân biệt đối tượng được trợ cấp, tạm trú hay có hộ khẩu, ở trọ hay nhà thuê đều được hưởng như nhau. Quan điểm tất cả mọi người khó khăn thì là đối tượng được hỗ trợ. Ông Mãi cũng công nhận là trong thực tế các gói hỗ trợ có lỗi của thành phố là rà soát đối tượng chưa đủ, còn bỏ sót. Nhận thức được như vậy cũng là điểm thay đổi của lãnh đạo rồi, trước đây gặp tình trạng này thường chối loanh quanh. Giờ đây, khi tiếp tục giãn cách, thời gian tới, thành phố sẽ hỗ trợ tiền mặt cho bà con, và đang tính toán có thể ít hơn, nhưng thường xuyên hơn, rồi gạo, rồi tiếp túi an sinh. Dân cũng mong được như thế và chẳng ai bị bỏ sót. Dân cũng kiến nghị cho giám sát, kiểm tra việc dân chưa nhận được túi an sinh và tiền và cả tình trạng phát sai, ông Mãi khẳng định, sẽ kiểm tra, rà soát. Cũng có một số nơi phát sai, chưa đúng đối tượng. Ông cũng thay mặt lãnh đạo thành phố nhận khuyết điểm với bà con về việc này.

Một việc mà dân quan tâm nữa là việc chích ngừa vaccine nhất là Moderna mũi 2 đang rất nhiều người trông đợi, nhất là những người già. Ông Mãi cho hay về mũi 2, thành phố đã bàn với Bộ Y tế, ai đến thời gian mũi hai đều có để tiêm, ông cũng cam kết việc tiêm vắc xin ở thành phố là tự nguyện và minh bạch. Tuy nhiên ông vẫn không đề cập đến vaccine Moderna. Và như thế, chắc chắn sắp tới đây, những người chích mũi 1 Moderna khi chích mũi 2 sẽ là Pfizer. Đành ai sao mình vậy thôi, chỉ mong là sẽ không bị phản ứng nguy hiểm là tốt rồi.

Trong buổi livestream, dù chủ tịch thành phố vẫn chưa cụ thể vấn đề gì rõ ràng về thời gian xoá giãn cách. Tuy nhiên, kết hợp với những tin tức trên báo chí chính thống, người dân có chút hi vọng là thành phố sẽ có những thay đổi lạc quan hơn. Từ chủ trương "Chống dịch như chống giặc” nhà nước đã công nhận "Phải sống chung với dịch” vì “Không thể khống chế hoàn toàn dịch bệnh”. Thật ra là "Phải sống chung với virus" thì chính xác hơn. Đó là bước thay đổi hợp lý và tất yếu phù hợp với chủ trương của nhiều nước trên thế giới. Nhưng lãnh đạo thành phố thì vẫn phân vân, cho rằng chưa đủ điều kiện để giảm giãn cách, cần phải nghiên cứu thêm. Cụ thể, thành phố đang giao các bộ phận và cơ quan liên quan nghiên cứu các vấn đề môi trường và con người sống trong môi trường có dịch để mở cửa lại dần dần và mở tới đâu, quản tới đó. Một ngày quý ngài ngồi nghiên cứu là thêm một ngày dân mỏi mòn. Là thêm một ngày chịu đựng biết bao nhiêu khổ sở, tù túng và kiệt quệ. Chỉ cần xoá giãn cách, cho người lao động đi làm ăn, người buôn bán hoạt động trở lại thì chấm dứt khó khăn trong đời sống thôi. Chưa bao giờ thành phố này phải ngửa tay xin viện trợ, thế mà trong cơn đại dịch vào tháng 8.2021, thành phố đã phải xin trung ương trợ cấp 28.000 tỷ đồng và hơn 140.000 tấn gạo để giúp đỡ người dân nghèo đã bị mất việc nhiều tháng nay và đang khốn đốn do dịch bệnh kéo dài. Một thành phố từng đóng góp 82% ngân sách thu được cho trung ương, là trung tâm kinh tế của cả nước, là thành phố đóng góp nhiều nhất để nuôi 47 tỉnh thành của cả nước. Giờ đây tan hoang, xơ xác vì dịch bệnh, thành phố phải nhờ viện trợ. Đó cũng là một nỗi đau và cho thấy tình hình của thành phố thê thảm không như báo chí ca ngợi hàng ngày. Nhiều tin rộ lên về Dự thảo Kế hoạch phục hồi kinh tế thành phố. Đọc và mong điều ấy sẽ sắp thành hiện thực. Nhưng sau đó Phó Ban chỉ đạo phòng chống dịch Phạm Đức Hải khẳng định thông tin nói trên là tin giả, sai sự thực. Dân vẫn hoang mang, cho đến hôm nay chẳng có gì cụ thể và rõ ràng cho tương lai sắp tới. Từ chuyện an sinh cho đến vaccine. Từ chuyện giãn cách cho tới chuyện giảm giãn cách. Lãnh đạo vẫn đang bàn và dân vẫn dài cổ chờ đợi.

Một sự việc hôm nay rất đáng lo là hôm 30.8, Sở Công thương cho biết lực lượng shipper sẽ được xét nghiệm miễn phí tại hơn 400 trạm y tế lưu động chia theo từng quận, huyện có địa chỉ cụ thể với thời gian 1 tuần, sau đó tính toán phương án xét nghiệm phù hợp với tình hình thực tế. Đến hôm nay 7.9 nhiều cơ sở y tế ngưng xét nghiệm, shipper lại không thể giao hàng, không thể hoạt động được. Ai cũng biết rõ rằng ở thành phố này chỉ có lực lượng shipper chuyên nghiệp mới làm tròn nhiệm vụ phân phối và lưu thông hàng hoá đến tận tay người dân. Không có lực lượng nào khác có thể thay thế được, kể cả lực lượng quân đội. Thế mà loay hoay mấy tháng rồi, thành phố cũng chưa xây dựng được một quy chế rõ ràng và lâu dài cho họ. Loanh quanh chỉ là những chủ trương, chỉ thị tạm bợ, ngắn ngày. Điều đó cho thấy khả năng của cơ quan phụ trách quá kém, do dự, thiếu quyết đoán và chỉ ngồi đấy ở trên bảo sao làm vậy. Sợ mất chức? Thiếu trình độ? Hay vì những lý do nào khác nữa. Đội ngũ shipper hoạt động nhưng chẳng an tâm vì những thay đổi liên tục bởi những văn bản. Nếu không chấn chỉnh, shipper sẽ rơi rớt dần và lúc đó thành phố lại lâm vào khủng hoảng lưu thông hàng hoá như đã từng bị.

Lực lượng y tế tại các bệnh viện, các khu cách ly, thu dung cũng đang lâm vào tình trạng thiếu nhân lực trầm trọng. Số người bỏ việc càng ngày càng đông đến độ vào ngày 4.9.2021, Bộ Y tế ban hành công văn  số 7330/BYT-KCB, chấn chỉnh công tác nhân sự, yêu cầu tước chứng chỉ hành nghề nhân viên y tế nào bỏ việc hoặc vi phạm các qui định về đạo đức nghề nghiệp. Công văn đã cho thấy một thực trạng đau lòng khi bệnh nhân thiếu người chăm sóc nên dễ đưa đến cái chết oan uổng mà nhân viên y tế đành bỏ việc. Họ đã cố hết sức, họ đã vắt kiệt sức trong một thời gian dài nhưng không được bảo vệ, chăm sóc và đãi ngộ xứng đáng. Trong bài trước, tôi đã có đề nghị nên thưởng tiền thật nhiều cho họ thay vì nhưng lời khen trên giấy khen, thay vì những bài hát ca ngợi. Làm việc quần quật, kề cận bên cái chết, bản thân không biết sẽ dính bệnh bất cứ lúc nào nhưng bữa ăn đều từ những bếp ăn từ thiện mang cho, có gì ăn đấy. Bệnh viện, nhất là những bệnh viện mới mở để phục vụ điều trị virus Vũ Hán hầu như không có bếp ăn. Và như vậy lực lượng y tế no đói trông chờ vào các bếp cơm từ thiện. Ăn không được nhà nước lo, thiết bị lại thiếu thốn. Lại ngửa tay nhận những đóng góp của các tổ chức xã hội từ cái khẩu trang, thiết bị đo SpO2, cái khăn mặt, nước xịt khuẩn, bình oxy cho đến máy thở. Người cho cũng phải lén lút như người nhận vì lãnh đạo không cho phép công khai chuyện này. Những chuyện như thế mà nhà nước không lo được sao mà phải đi xin để có người suốt ngày đem ra khoe công đức của mình và hệ thống y tế phải lệ thuộc lòng thương của mọi người.

Nhân viên y tế phải rời xa gia đình, lăn vào tuyến đầu, cận kề và chứng kiến bao cái chết hàng ngày, tinh thần của họ căng thẳng liên tục. Thế nhưng họ không được đãi ngộ xứng đáng, lãnh đạo Bộ không quan tâm họ làm việc trong hoàn cảnh thế nào, họ ăn uống ra sao, họ sống với nguy hiểm thế nào để có những quyết định kịp thời cho họ an tâm diệt dịch. Khi họ không chịu đựng nổi, họ bỏ ngang. Xét về mặt đạo đức nghề nghiệp, họ có lỗi với nghề đã chọn. Nhưng làm việc trong nguy hiểm mà thiếu thiết bị, không được quan tâm miếng ăn, giấc ngủ, không được lãnh đạo lưu tâm đến những góp ý, đề nghị lại không có được đãi ngộ xứng đáng họ phản ứng, lãnh đạo đòi kỷ luật, đòi tước chứng chỉ hành nghề. Và họ đã chọn, dứt áo đi về chấp nhận những kỷ luật. Chỉ tội, chỉ thương, chỉ xót cho người bệnh vì thiếu sự quan tâm, chăm sóc mà phải chịu nằm đấy và chờ chết.

Nhân viên y tế tham gia trên tuyến đầu cũng chỉ lãnh lương bình thường, lực lượng tư nhân thì được kêu gọi tham gia mà chẳng có được chút quyền lợi gì. Năm ngày, bảy bữa thì không sao. Nhưng kéo dài ngày này qua tháng nọ mà không được chút đãi ngộ, họ tan hàng cũng hợp lý thôi. Bệnh viện nhung nhúc người bệnh, có nơi như Bình Dương chứa đến 13.000 người và nghe nói sắp tới là 27.000 người. Ai phục vụ cho xuể khi lực lượng y tế quá mỏng. Nhà nước bỏ hàng trăm tỷ để làm cái việc xét nghiệm tùm lum chẳng mang lợi ích gì, cũng đem tiền tỷ để xịt khuẩn khắp nơi, đem tiền thuê máy bay, tàu thuỷ chở rau, đem tiền mua loại vaccine dân ngại dùng...mà lại không dám bỏ tiền ra để đãi ngộ cho nhân viên y tế một cách xứng đáng. Do vậy trong chuyện ban hành kỷ luật này, lãnh đạo phải xem lại mình để tự kỷ luật mình trước đã. 

Thành phố lo âu chống dịch nhưng đồng thời cũng đang bế tắc về hoạt động của các doanh nghiệp. Doanh nghiệp đang kiệt sức, cạn tiền. Đó là một sự thật, kết quả của chuỗi ngày giãn cách. Gần 70% trong hơn 21.000 doanh nghiệp được khảo sát đã đóng cửa, phần lớn vì chuỗi cung ứng đứt gãy. Chính phủ chỉ đạo cho phép hàng hoá được lưu thông bình thường, trừ hàng cấm, nhưng các địa phương vẫn mỗi nơi ra một quy định. Lưu thông hàng hoá vì thế bị tắc nghẽn, khiến chi phí vận chuyển tăng vọt do thời gian lưu thông tăng gấp nhiều lần và doanh nghiệp phải mất thêm khoản tiền không nhỏ từ chi phí xét nghiệm cho lái xe. Thiếu vốn, nhà máy không sản xuất, công nhân thất nghiệp đưa đến hệ luỵ thiếu ăn, chỉ trông chờ hỗ trợ của nhà nước. Doanh nghiệp, công nhân nóng lòng được mau tái hoạt động nhưng viễn cảnh cũng đang mù mờ lắm. Doanh nghiệp đề nghị nhà nước có chính sách phù hợp cho những người đã tiêm 2 mũi vaccine được trở lại làm việc. Đồng thời, doanh nghiệp kiến nghị tích hợp phần mềm khai báo y tế, di biến động dân cư, tận dụng IT để giảm bớt thủ tục giấy tờ. Nên chỉ có chung một mẫu để tiện việc lưu thông và hoạt động. Đây không chỉ là mong đợi riêng của các doanh nghiệp mà còn là mong mỏi của người dân. Con virus đã lắm nỗi lo mà chuyện giấy tờ cũng là nỗi lo không kém. Sao cứ dùng dằng, rắc rối mãi với mấy thứ giấy này đến thế?

Trở lại với vaccine, sau một thời gian dài đi xin các nước, hôm qua Chủ tịch nước ta đã đề nghị chính phủ Ấn Độ cho Việt Nam vay khẩn cấp 10 triệu liều vaccine ngừa virus trong thời gian tới, đồng thời cung cấp các thuốc điều trị virus cho Việt Nam. Bên đó cũng đang lung tung dịch bệnh, lời khẩn cầu này không biết có được đáp ứng không? Ừ thì ngồi chờ xem vậy. Chứ giờ giãn cách rảnh quá, ở không biết làm gì? Có lẽ mình mua trễ quá, chẳng ai chịu bán vaccine cho mình ngoài anh Sinopharm nên đành đi xin, đi vay chứ ta có Quỹ vaccine từng huy động được chín, mười ngàn tỷ kia mà. Tiền có mà không có vaccine cứu dân, đau thật!

Tin cuối hôm nay là tin Thủ tướng yêu cầu nghiên cứu xử lý hành vi hủy đơn hàng "đi chợ hộ". Thủ tướng đề nghị Bộ trưởng Công an chỉ đạo các đơn vị nghiên cứu có chế tài xử lý nghiêm hành vi hủy đơn hàng "đi chợ hộ" để bộ đội, tình nguyện viên yên tâm hỗ trợ, giúp đỡ nhân dân. Dân tình nhất là dân Sài Gòn rất phẫn nộ việc huỷ đơn hàng kiểu này. Báo chí nói nhiều, truyền hình cũng nói nhiều và giờ đến Thủ tướng cũng quan tâm. Nhưng cho đến giờ này chẳng thấy mặt mũi, tên tuổi, hình ảnh của người phạm tội đâu cả. Thế thì xử lý ai, chế tài ai? Chỉ cần dân đưa một hình ảnh tiêu cực nào đó lên mạng xã hội, chưa đầy một nốt nhạc công an, dân quân có mặt gởi giấy mời ngay. Sao mấy kẻ bom hàng chẳng thấy mặt chỉ thấy chữ trên báo? Đặt hàng có tên tuổi, địa chỉ rõ ràng kia mà, sao không nêu đích danh mà cứ mập mờ thấy tin mà chẳng thấy người. An ninh ta dở đến thế à? Hay đằng sau việc này lại chứa mục đích gì đấy. Ai mà biết. Án mạng không thủ phạm, một tựa đề khá hay cho chuyện này đây.

7.9.2021

Sài Gòn lockdown ngày thứ sáu mươi mốt.

DODUYNGOC

Thế là đã tròn hai tháng Sài Gòn bị phong toả từ giãn cách theo chỉ thị 16, rồi 16+ và siết chặt giới nghiêm. Gần cả ngàn điểm bị cách ly, rào chắn, giăng dây, dựng khung kẽm nhưng người nhiễm vẫn nhiều, tử vong vẫn cao. Người dân có tiền cũng ngao ngán, lo âu mà người lao động nghèo lại càng bế tắc, đang thấy rõ cái đói đang đe doạ. Nhà nước cũng tìm mọi cách để trấn an dân chúng bằng nhiều cách, cũng đề ra nhiều biện pháp để không có ai phải đói trong mùa dịch. Nhưng các kế hoạch lại không thực hiện được trọn vẹn vì hệ thống lãnh đạo ở địa phương thiếu khả năng và óc tổ chức, thiếu trách nhiệm và không sâu sát địa bàn mình phụ trách. Kết quả là dân kêu, nhiều nơi dân liều mình ra đường kéo nhau đi bộ đến cơ quan, trụ sở phường, xã để kêu cứu. Chủ trương không để sót ai, không ai thiếu ăn nhưng thực tế lọt tên, sót tên quá nhiều gây căm phẫn trong dân. Trách nhiệm này do đội ngũ cán bộ phường xã không có khả năng làm việc. Lâu nay chỉ là viên chức hành chánh, quản lý nhân dân địa phương chứ không có óc tổ chức, điều hành nhân sự và tổ chức công việc. Từ đó đưa đến hậu quả khiến dân ta thán. Đó là chưa kể thành phần vô trách nhiệm và ăn chận, chia chác những hỗ trợ của nhà nước cho thân nhân và phe cánh của mình.

Phong toả, cách ly, giãn cách quá dài khiến cho dân đuối sức, các doanh nghiệp cũng cùng đường phá sản. Ngay những người buôn bán nhỏ bằng những cửa hàng, quán nhỏ cũng cạn vốn, buông xuôi. Những sạp hàng ở các chợ sau thời gian dài không hoạt động, hàng hoá hư hỏng, mốc thiu đành phải đổ bỏ, xem như vốn liếng chẳng còn. 

Hôm qua nghe phong phanh sẽ sớm giảm giãn cách từ 15.9, cũng vội mừng. Nhưng rồi cũng ngay chiều hôm qua, ông Đức Hải thông báo đó là tin giả. Và từ 15.8, Ông Phan Văn Mãi, Phó bí thư Thường trực Thành ủy đã phát biểu hiện nay tình hình dịch bệnh tại thành phố đang diễn biến phức tạp, số ca nhiễm vẫn còn cao, hệ thống điều trị quá tải, công tác tiếp nhận điều trị có lúc có nơi chưa đáp ứng kịp, tỉ lệ tử vong chưa giảm. Các tỉnh lân cận có số ca nhiễm tăng nhanh, nguy cơ tái bùng phát mạnh hơn, khốc liệt hơn nếu mất cảnh giác, chủ quan. Do đó, thành phố sẽ phải kéo dài thời gian giãn cách xã hội thêm một tháng để từng bước đưa TP.HCM trở về trạng thái bình thường mới. Mới đây người dân đặt câu hỏi TP.HCM giãn cách theo kịch bản nào sau ngày 6.9? Thành phố vẫn chưa có câu trả lời cụ thể cho dân yên lòng. Cũng vẫn đang loay hoay, cũng chưa tìm đường ra tốt nhất. 

Trên mạng vẫn lắm tin về kế hoạch sau ngày 15.9 với nhiều chi tiết, nhưng Ông Phạm Đức Hải, Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng nhân dân thành phố lại bảo tin giả. Vậy tin nào là chính xác đây? Mạng cũng tin giả, đài cũng có tin giả, báo cũng đầy tin giả, bó tay vậy.

Thế là xong, mong đợi sớm được thoát tù hãm, được ra đường kiếm sống, được có cuộc sống bình thường sẽ không thực hiện được, đành chờ thêm thời gian nữa. Thì chờ thôi, cũng như phải chờ mũi vaccine thứ 2 vậy. Tất cả đều thụ động trong tư thế nước đến chân thì nhảy, chẳng có một kế hoạch chuẩn bị dài hơi nào. Lãnh đạo thành phố cho rằng bảo đảm tỉ lệ tiêm chủng vắc xin có ý nghĩa quyết định chiến lược phòng chống dịch. Nhưng theo ông Mãi, mặc dù thành phố đã chủ động tìm mua vắc xin từ sớm và được Chính phủ chấp thuận nhưng hiện nay vẫn rất khó khăn về nguồn cung. Biết rõ vũ khí có thể chống được kẻ thù nhưng lại không được trang bị thì lấy đâu mà chiến đấu. Thua thôi! Biết sắp hết đạn dược mà không có kế hoạch chuẩn bị để tiếp ứng thì đánh nhau bằng tay không và nước bọt à. Thế là lỗi chủ quan chứ gì nữa. Cả một thời gian khá dài, các nước bị bùng phát dịch. Lẽ ra những người biết lo xa, có tầm nhìn đã chuẩn bị vũ khí là vaccine hầu đáp ứng khi dịch đến. Đằng này lại tự mãn với thành tích, khi thế giới rần rần sử dụng vaccine để giảm dịch thì mới lập quỹ kiếm tiền mua vaccine. Tiền thu được lại bỏ ngân hàng khi vaccine đang là mặt hàng nóng cả thể giới săn tìm. Cho nên khi cần chẳng còn nơi bán, chỉ chờ rồi chạy vạy xin khắp nơi. Ai cho lấy nấy chẳng có một kế hoạch gì được nữa vì chẳng có thế chủ động.

Và thế là trong tình hình dầu sôi lửa bỏng, cần vaccine để cứu thì lãnh đạo bùi ngùi mà bảo rằng cũng đang tiếp tục đàm phán để mua vaccine trong đó có 5 triệu liều vaccine của Moderna. Tuy nhiên, hiện nay nhu cầu trên thế giới muốn có vaccine Moderna rất cao, nên việc đàm phán mua loại vacine này rất khó khăn, nhất là việc đưa vaccine về trong tháng 10-2021. Người chích Moderna từ cuối tháng 7, hạn 28 ngày và tối đa 42 ngày, giờ tận tháng 10 mới có thể có thuốc thì xem như chuyện tiêm chủng thành công cốc. Đối tượng chích Moderna là nhóm người dễ nhiễm bệnh và đưa đến tình trạng nặng nhất. Đó cũng là nhóm dễ tử vong khi bị nhiễm. Thế giới ưu tiên tiêm chủng và theo dõi kỹ lứa tuổi này, nhưng ở ta thì chỉ làm được nửa đường rồi đành để đó. Nghe đồn sẽ chích trộn với Pfizer, báo chí bắt đầu đưa tin một số nước đã thực hiện kiểu đấy nhưng hậu quả thế nào thì cũng chẳng ai đoán được vì tất cả đều là thử. Ngay vaccine đang được chích lan tràn khắp nơi cũng chỉ là thử để đối phó kịp thời cơn bùng phát của dịch. Di chứng của nó đối với tế bào, với ADN, với Gen của người được chích cũng chưa có báo cáo rõ ràng vì tất cả đều mới quá, chưa có báo cáo cụ thể. Cho nên đám khoa học gia Antivaccine, tức chống vaccine như TS Mike Yeadon hay Bác sỹ Dr. Vladimir Zelenko người Do Thái người đã tự hào chữa trị hàng ngàn bệnh nhân nhiễm virrus Vũ Hán trong đó có cả Tổng thống Donald Trump, luật sư Rudy Giuliani, Lizman, tổng thống Brazil Bolsonaro… cũng là những bệnh nhân của ông. Các ông này và nhiều người nữa lên án vaccine và cho đó là một âm mưu. Nhưng những người xứ nghèo như Việt Nam thì cần vaccine để thoát khỏi cơn đại dịch. Ai cũng mong được hai mũi để an tâm và để mong được sống, những lập luận của các ông đành để ngoài tai, chẳng cần biết ai âm mưu và mục đích để làm gì, cứ nghe xong rồi bỏ. Điều đó cho thấy dân ta thực tế, chấp nhận để sống đã, mọi chuyện tính sau.

Vấn đề bây giờ của chúng ta là bao giờ dịch giảm? Hiện nay ở Mỹ phải đối mặt với làn sóng dịch lần thứ 4, trước bối cảnh chiến dịch tiêm chủng quốc gia bị trì trệ và biến chủng Delta lây lan mạnh. Số ca mắc mới, nhập viện và tử vong tại nước này ngày càng tăng. 

Tuy nhiên, sau khi đạt đỉnh điểm, số ca trên sẽ giảm dần. Tại Anh, nơi Delta là biến chủng thống trị, số ca mắc mới mỗi ngày giảm từ 60.000 vào giữa tháng 7 chỉ còn 30.000 chỉ trong hai tuần.

Ở Ấn Độ, số ca mắc mới mỗi ngày đã chạm đỉnh điểm 400.000 ca vào mùa xuân. Các chuyên gia ước tính trên thực tế con số này cao hơn gấp 20 lần. Tuy vậy, vào tháng 6, số ca nhiễm đã giảm mạnh.

Các nhà khoa học đang nỗ lực tìm hiểu nguyên nhân những đợt bùng dịch do biến thể Delta ở hai điểm nóng này có thể đi tới hồi kết, dù chỉ mang tính tạm thời.

Thế còn ở Việt Nam, đặc biệt là ở thành phố này, bao giờ mới đến thời điểm giảm. Những con số người nhiễm trong những ngày gần đây vẫn không thấy giảm, có lúc còn cao hơn bình thường và lãnh đạo bảo đó là con số đã đoán trước được nên nhân dân không phải lo. Chết thế mà bảo không lo sao được. Cứ trở nặng là tiêu vì thiếu thiết bị, thiếu nhân lực, thiếu giường nằm, sao mà không lo. Con virus lo âu nhiều khi ám ảnh còn hơn con virus Vũ Hán. 

Con số tử vong tuy có giảm nhưng thật sự vẫn còn cao so với các nước, đó là điều người ta lo lắng nhất. Nếu giảm giãn cách mà vẫn tụ tập đông người, vẫn tổ chức lễ lạc, vẫn còn những buổi tương tác xã hội thì chắc chắn không thể giảm dịch. Nói sống chung với virus không có nghĩa là chúng ta trở lại cuộc sống bình thường mà khi con virus còn tồn tại, cuộc sống và sinh hoạt của con người sẽ khác đi, không còn như xưa nữa. Thế giới đã phải đổi thay vì con virus đó. 

Nhà nước ta đã bỏ qua mất cơ hội để có thể có những biện pháp và chuẩn bị để chống dịch hiệu quả hơn. Thế nhưng rồi tất cả đều quá trễ và loay hoay với mọi kế hoạch. Tình trạng bi đát của thành phố HCM trong cơn đại dịch với nhiều mất mát, đau thương đúng ra là bài học lớn để rút ra nhiều kinh nghiệm. Tiếc thay, nhà nước chưa làm được điều đó. Cách tập trung đến 13.000 người và dự trù lên đến 27.000 người trong khu cách ly, điều trị ở Bệnh viện điều trị dã chiến Thới Hoà, Bình Dương khiến cho nhiều người lo ngại. Bác sĩ đâu, y tá đâu, điều dưỡng đâu mà lo cho xuể? Cứ trở nặng là chết ngay tức thì. Giường bệnh kê sát nhau như những chiếc ghế trên bờ biển lúc đông người. Người chen chúc nhau trong cái mênh mông của căn nhà rộng mà không thấy một thiết bị y tế nào. Đã quá tải. Kiểu đông đúc như thế này chắc chắn điều kiện vệ sinh không được đảm bảo và sự lây nhiễm chắc là khó tránh và khi bệnh nhân trở nặng cũng chẳng có nhân viên y tế nào có mặt kịp thời để cứu họ. Đã diễn ra cảnh giành giật nhau hộp cơm, tranh nhau nước uống. Tình trạng như thế thì không bao giờ giảm được dịch mà biến thành ổ dịch khổng lồ.

Giáo sư Warren Bennis từng cố vấn an ninh cho 4 đời tổng thống Mỹ trong đó có Tổng thống John F. Kennedy và Ronald Reagan. Ông đã có một câu nói rất hay về sự khác biệt giữa khả năng lãnh đạo và khả năng quản lý mà ta cần suy ngẫm như sau: Quản Lý là làm việc cho đúng và Lãnh Đạo là làm cho đúng việc. (Management is doing things right. Leadership is doing the right things). Hình như ở ta đang có tình trạng giẫm chân nhau, không phân biệt ai là lãnh đạo và ai là quản lý. 

Chúng ta mong lãnh đạo làm đúng việc và quản lý làm việc cho đúng để mọi chuyện được đi đúng đường, cơn dịch sớm qua đi và mọi người được trở lại cuộc sống. Kéo dài mãi thế này có thể không chết vì dịch mà chết vì túng đói và cùng quẫn. Sau cơn dịch này, mọi người chắc là sẽ sang chấn tâm lý cả. Thành phố sẽ lắm kẻ tưng tưng. 

6.9.2021

Sài Gòn ngày lockdown thứ sáu mươi.

DODUYNGOC

Lại tiếp tục với mong đợi những tin tức về mũi vaccine thứ 2. Cũng như các tin khác về virus Vũ Hán, tin về  vaccine cũng loạn cào cào. Đặc biệt là loại Moderna dành cho người trên 65 tuổi. Được biết ở thành phố số người cao tuổi, người có bệnh nền đã chích mũi 1 là 691.358 người. Nhóm người này đã được tiêm mũi 1 từ cuối tháng 7 và đang ngóng chờ mũi thứ 2. Mong đợi của họ là được tiếp tục chích loại Moderna như trước cũng như theo ý kiến của Bộ Y tế là các vaccine không thể thay thế cho nhau. Nếu đã sử dụng vaccine ngừa virus của Pfizer hoặc Moderna, sẽ được tiêm cùng một loại sản phẩm cho lần tiêm thứ hai.

Tuy nhiên, trong cuộc họp báo chiều 4.9, trả lời câu hỏi của phóng viên về việc khi nào TP.HCM triển khai tiêm vaccine Moderna mũi 2 cho người dân, bác sĩ Nguyễn Hồng Tâm, Phó giám đốc điều hành Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP.HCM (HCDC) cho biết, đến nay TP.HCM chưa nhận được vaccine Moderna để tiêm cho người chưa tiêm mũi 2. Ngành y tế TP.HCM đang tính các giải pháp thay thế, phù hợp nguyên tắc về khoa học và chuyên môn.

Theo chuyên gia bệnh truyền nhiễm BS Trương Hữu Khanh thì sau khi tiêm Moderna mũi 1, chậm nhất tối đa 4 tháng phải tiêm mũi 2. Nhưng lo nhất là trong thời gian chờ thì bị nhiễm bệnh.

Về giải pháp, theo bác sĩ Khanh, một số nước trên thế giới khi thiếu vaccine đã tiêm trộn Moderna với Pfizer và ngược lại; AstraZeneca tiêm trộn với Pfizer, Moderna; tuy nhiên chưa có nghiên cứu tiêm Pfizer, Moderna mũi 1, dùng AstraZeneca mũi 2.

Theo thông tin từ Sở Y tế TP.HCM, TP vừa được Bộ Y tế phân bổ hơn 1 triệu liều vaccine Pfizer và hơn 500.000 liều vaccine AstraZeneca. Như vậy, khả năng TP.HCM sẽ tiêm Pfizer mũi 2 cho người đã tiêm Moderna mũi 1.

Thế nhưng, theo văn bản khẩn Sở Y tế gửi UBND TP Thủ Đức và các quận, huyện; các sở, ban, ngành và các cơ sở y tế ngày 4.9 về việc tổ chức tiêm chủng vaccine từ ngày 1 đến ngày 15.9, thành phố có 2.713.843 liều vaccine, trong đó có 680.000 liều tiêm mũi 1 và 2.033.843 liều tiêm mũi 2.

Trong 2.033.843 liều tiêm mũi 2 có 446.118 liều Moderna (khoảng cách giữa hai mũi tiêm là 4 tuần) cho người đã tiêm mũi 1 từ ngày 1 đến 15-8.

Như vậy, người đã chích Moderna mũi 1 sẽ được chích thuốc gì ở mũi 2? Ông nói gà, bà nói vịt kiểu này làm dân hoang mang quá. Tin thì nói hết, tin lại nói còn. Cứ minh bạch một lời cho dân tin. Giờ biết tin ai đây? 

Trước đây văn bản của Bộ Y tế cũng ghi rằng nên tiêm mũi thứ hai sát nhất có thể với thời khoảng khuyến nghị 3 tuần hoặc 4 tuần. Tuy nhiên, liều thứ hai của có thể được hoãn tới 6 tuần (42 ngày) sau mũi đầu tiên nếu cần thiết. Cũng không nên tiêm mũi thứ hai sớm. Thế nhưng BS Khanh lại bảo có thể trễ đến 4 tháng? Thưa ông bác sĩ, 42 ngày với 4 tháng là 120 ngày xa nhau lắm ông bác sĩ ạ! Ông nói lố quá, 4 tháng thì chích chi nữa ông? Con virus nó ghê quá, chỉ tin vào vaccine mà mỗi ông nói mỗi kiểu thế này thì lo quá, sợ quá. Chỉ ngán chưa kịp tiêm đã nhiễm rồi.

Lại nghe, sáng nay Bí thư Thành ủy Nguyễn Văn Nên khi trả lời báo chí, đánh giá TP.HCM phải mở cửa dần, chậm nhưng chắc. "Không thể mãi giãn cách nghiêm ngặt và cũng không thể quét sạch F0".  Cũng theo ông phải lưu ý, bình thường khác với bình thường mới. Bình thường như trước đây là mọi người có thể tự do làm việc mình muốn nhưng tình thế giờ đã khác. Nếu để xảy ra tái phát dịch một lần nữa như chúng ta đã đi qua thì cực kỳ khó khăn.

Có nghĩa là thành phố đang chuẩn bị để có một kế hoạch mới, sẽ giảm giãn cách nhưng trong giới hạn nhất định. Trên mạng đang lan nhanh nội dung dự báo mở cửa lại thành phố và một số tỉnh thành. Trong đó có chi tiết đáng chú ý là hiện nay thành phố chỉ còn loại vaccine Sinopharm để tiêm mũi 1 cho tất cả người từ 18 tuổi trở lên (bao gồm cả người trên 65 tuổi và người có bệnh nền). Và sau 15.9.2021, khi thành phố quay trở lại các hoạt động kinh tế thì chỉ có người đã được tiêm vaccine mới được đi làm và tham gia các hoạt động xã hội khác. Vụ này hơi gay vì hiện nay vẫn còn nhiều người không đồng ý chích Sinopharm, vẫn đợi để có thể chích thuốc khác. Nếu cứ dùng dằng với những tin tức mâu thuẫn nhau như thế thì tiến độ tiêm chủng sẽ chậm lại đưa đến tình trạng khó có thể an toàn cho cộng đồng khi giảm giãn cách. 

Trong tổng số liều vắc xin đã được tiêm cả nước là 21.046.279 liều, trong đó tiêm 1 mũi là 17.998.754 liều, tiêm mũi 2 là 3.047.525 liều. Thế nhưng ở thành phố tính đến hết ngày 3.9, TP.HCM đã tiêm 6,3 triệu liều, trong đó hơn 5,9 triệu mũi 1 và chỉ gần 398.000 mũi 2. Con số mũi 2 quá ít không đủ để có thể an tâm khi mở cửa trở lại. Không ngại tiến độ chậm vì trước đây có ngày thành phố tiêm chủng với số lượng 600.000 liều/ngày. Nhưng khó khăn nhất là thiếu vaccine. Chuyện thiếu này xuất phát sự không đồng bộ giữa thành phố với trung ương, thiếu chuẩn bị và có kế hoạch trong việc tính toán số lượng thuốc cần thiết để tiêm chủng đợt 2. Rõ ràng là trong việc phòng chống dịch, chính quyền đã có nhiều lúng túng, không có một kế hoạch dài hơi mang một tầm nhìn sâu xa nên đưa đến những khủng hoảng không đáng có.

Kế hoạch hỗ trợ và túi an sinh cho người dân là một chủ trương đúng nhưng không kịp thời của thành phố đến với những người lao động nghèo, thất nghiệp vì đại dịch. Tuy nhiên, việc thực hiện cũng gặp nhiều trở ngại và cũng có nhiều tiếng kêu ta thán của dân. Những khu nội thành thì việc cấp phát ít bị kêu ca hơn những khu xa hơn như quận 8, Bình Tân, Tân Phú...Trong chương trình “Dân hỏi – Thành phố trả lời” được phát trực tiếp trên facebook của Trung tâm Báo chí TP HCM với MC Quyền Linh là người dẫn dắt chương trình. Ta sẽ nghe rất nhiều tiếng kêu của dân. Chủ trương không bỏ sót một ai, không để ai phải đói nhưng chỉ cần theo dõi chương trình đó ta thấy người bị sót quá nhiều, người đang đói ăn cũng không thiếu. Chủ trương đã có, theo các cán bộ phụ trách thì tiền, túi an sinh, thực phẩm hỗ trợ cũng đã sẵn sàng, thế nhưng tại sao nhiều đối tượng chưa nhận được? Vì thủ tục rối rắm, vì lãnh đạo địa phương quan liêu, xa rời quần chúng? Vì người cán bộ thiếu trách nhiệm hay có thể có tình trạng mang những thứ hỗ trợ của nhà nước phân chia cho gia đình, người thân của mình. Chuyện này đã xảy ra ở phường Phú Hữu, TP Thủ Đức. Đó là trường hợp của Huỳnh Hồng Sơn, cán bộ UBND phường Phú Hữu vừa bị bắt với cáo buộc đưa người quen vào danh sách nhận tiền hỗ trợ khó khăn vì dịch. Tối 4.9, ông Sơn đã bị Công an TP Thủ Đức bắt tạm giam về hành vi Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ theo Điều 356 Bộ luật Hình sự. Cơ quan điều tra xác định, ông này đã lợi dụng vị trí xét duyệt hồ sơ nhận hỗ trợ theo Nghị quyết 09 của HĐND TP HCM, đưa tên nhiều người quen (không đúng đối tượng được hỗ trợ) vào danh sách. Sự việc bị cảnh sát phát hiện khi thấy tên nhiều người tại một nhà trọ nhưng thực tế những người này không ở đây, không đủ điều kiện được hưởng hỗ trợ. Sau khi nhận khoảng hơn 10 triệu đồng. Dân nhiều nơi kêu ca cũng có nghĩa rất nhiều địa phương đã thi hành sai chính sách. Cứ lên mạng xã hội thì thấy rõ tình cảnh của người dân đang khao khát sự hỗ trợ và túi an sinh như thế nào. Quận nào cũng có, khu nào cũng có tiếng kêu nhất là những khu nhiều nhà trọ, vùng xa của thành phố.

Để giải quyết cái ăn cho người lao động cũng như nhân dân toàn thành phố, giải pháp căn cơ và đúng lúc nhất bây giờ là tái khởi động sản xuất kinh doanh. Việc tái khởi động các hoạt động kinh tế tại thành phố sẽ giải quyết tình trạng đa số các doanh nghiệp hiện nay vốn đã đóng cửa kéo dài từ đầu tháng 7.2021 hoạt động lại trong lúc chờ phủ vắc xin 2 mũi.

Đây được xem là biện pháp khẩn cấp để mở cửa trở lại các hoạt động kinh tế khi tỷ lệ lao động được tiêm vaccine phòng dịch còn thấp. Do vậy, chỉ mở cửa theo từng giai đoạn để đảm bảo mục tiêu kép, giảm gánh nặng cho hệ thống y tế ở mức tối đa cũng như duy trì hoạt động sản xuất bền vững và liên tục ngay cả khi phát hiện ca nhiễm tại nhà máy.

Cùng lúc đó, các chợ và hàng quán nên cho phép mở cửa trở lại. Người buôn bán có thu nhập, người dân thuận lợi trong việc mua sắm hàng hoá, thực phẩm không phải qua một trung gian nào. Có lẽ cũng nên giảm dần chuyện ngoáy mũi xét nghiệm, cứ đà này nghe chuyện ngoáy ai cũng ngán lắm rồi.

Cơn đại dịch kéo dài mấy tháng nay ở thành phố không những làm đời sống trở nên quá khó khăn mà còn khiến cho những sinh hoạt tinh thần của người thành phố cũng gặp nhiều bế tắc. Đám tang cho người chết không được làm theo nghi lễ đã đành, suốt một thời gian dài, thành phố không còn đám cưới. Đại dịch đã khiến cho đôi lứa yêu nhau không tổ chức cưới được vì giãn cách, vì phong toả, cách ly. Nhiều gia đình phải chấp nhận hoãn lại không biết đến bao giờ. Những người yêu nhau nhiều khi chỉ cách nhau một con phố, một con đường mà mấy tháng trời không được gặp. Cũng may còn thấy mặt nhau, còn nói được với nhau qua điện thoại. Ở gần mà thành yêu xa. Thời buổi gì buồn thế? Người mất đi không đèn, không hoa, không ai đưa tiễn. Đám cưới cũng chẳng ai được cử hành. Một xã hội như bị đóng băng. Người sống, người chết đều bị những hạn chế để có những sinh hoạt , nghi lễ bình thường. 

Ngoài những người khổ sở vì khó khăn trong cuộc sống. Đội ngũ y tế trên tuyến đầu chống dịch là những người phải hi sinh nhiều nhất. Họ chấp nhận xa nhà, cận kề với những cái chết, lao vào chỗ nguy hiểm có thể lây nhiễm bất cứ lúc nào đến kiệt sức. Nên chăng sau khi họ chấp nhận sống chung với virus suốt thời gian dài cách ly, phong tỏa, nhà nước nên có chế độ khen thưởng cho lực lượng này. Đã có người qua đời vì nhiễm dịch và những người còn đang chiến đấu nhưng cũng đã phải tiêu hao nhiều sức lực. Do vậy, phải thưởng bằng hiện kim có giá trị chứ không nên chỉ là tấm giấy khen đã có thành tích trong phong trào chống dịch. Các tỉnh phía Bắc đã có 16.000 nhân viên y tế chi viện cho miền Nam, miền Trung và Tây nguyên cũng đã góp mặt. Các bộ phận tại chỗ cũng đã xung phong ngay từ những ngày đầu. Tổng lực lượng có thể lên đến khoảng 40.000 người. Chỉ cần sự giúp sức của các doanh nghiệp lớn hay tạm trích ra từ Quỹ Vaccine của chính phủ, ta có thể có được 2 hoặc 3 ngàn tỷ đồng. Mỗi người sẽ được thưởng một lượng vàng, tương đương hơn 50 triệu. Thưởng thế mới xứng đáng công sức và sự hi sinh của họ suốt mùa dịch. Với đội ngũ tình nguyện viên, thưởng 15 triệu mỗi người. Cứ thực tế thế mà vui gấp mấy chục lần lãnh cái bằng khen hay món quà tặng về để khoe ở trên bàn. Đề xuất thế thôi chứ thấy cũng khó. Nhưng mong sao đội ngũ y tế được đền đáp xứng đáng. Sau ba tháng quên mình, xa gia đình cũng nên có món quà có giá trị mang về cho nhà chứ.

Bài này đang dở dang thì đọc được tin mới. "Đại diện Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch TP.HCM khẳng định địa phương chưa có kế hoạch cụ thể cho người đã tiêm 2 mũi vaccine và làm rõ một số tin giả khác.

Làm rõ một số thông tin thất thiệt lan truyền trên mạng những ngày qua là điều đầu tiên được ông Phạm Đức Hải, người phát ngôn của Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 TP.HCM, cung cấp tại cuộc họp báo chiều 5/9. Hôm nay là ngày thứ 14 TP.HCM thực hiện Công điện 1099 của Chính phủ và Chỉ thị 11 của UBND TP.HCM.

Thời gian qua, một số thông tin lan truyền trên mạng như: “Bắt đầu thực hiện sống chung với Covid-19 từ 15/9. Mọi hoạt động sản xuất kinh doanh được hoạt động khi đảm bảo an toàn phòng chống dịch. Việc mở cửa có lộ trình tăng dần tỷ lệ 30-50-70%. Cấp chữ ký số cá nhân để thực hiện online. Chuyển dân sang điều trị Covid-19 có thu phí…”.

Ông Hải khẳng định những điều trên đều là thông tin sai sự thật.

Ngoài ra, về thông tin “ai tiêm 2 mũi sẽ được hoạt động sau 6/9 hoặc 15/9”, ông Hải nhấn mạnh TP.HCM chưa có chủ trương này. Sau khi kiểm soát dịch bệnh, Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch Covid-19 sẽ có thông tin cụ thể cho từng đối tượng tham gia hoạt động, đến nay chưa có thông tin về quy định cụ thể. Ông Hải đề nghị người dân bình tĩnh và chờ quy định được ban hành từ UBND TP.HCM.

Người phát ngôn của Ban Chỉ đạo thông tin thêm rằng sáng nay, trong buổi làm việc của Bí thư Nguyễn Văn Nên với UBND quận 7, địa phương này đã trình một phương án thúc đẩy sản xuất kinh doanh, trở lại trạng thái “bình thường mới”. Ông Hải nhấn mạnh đây chỉ là phương án dự kiến." (Báo Tuổi trẻ)

Ừ thì là một tin giả, nhưng ai cũng mong đó là tin thật. Nói thật lòng đấy. Vì từ trước đến nay thường giả thành thật, thật thành giả là chuyện thường ngày ở huyện mà.

Giờ thì chờ thông báo của chính quyền về việc mở cửa là thật, dẹp dây giăng, hủy hàng rào để làm nhiều chuyện đợi chờ lâu nay. Cũng chỉ là những chuyện bình thường của một cuộc sống bình thường thôi. Sau những tù hãm vì đại dịch, chỉ cần được sống và làm những việc như ngày bình thường cũng đã là hạnh phúc.

5.9.2021

Sài Gòn lockdown ngày thứ năm mươi chín

DODUYNGOC

Mấy hôm nay, nhiều bạn già nhắn tin, điện thoại hỏi tôi về mũi vaccine thứ 2. Tất cả đều quá ngày hạn định đã một hoặc hai tuần. Tôi cũng nằm trong hoàn cảnh đó, đã quá một tuần rồi. Đau khớp dữ dội không ngồi dậy được mà không dám uống thuốc vì trong quy định chích vaccine là không được uống thuốc có Corticoid, mà thuốc kháng viêm, giảm đau hiệu quả nhanh nhất mà tôi thường dùng là Medrol 16mg lại chứa đầy corticoid nên dùng dằng mãi mà chưa uống vì đợi được gọi chích mũi 2 Moderna. Tôi trả lời với các bạn là thành phố đang có kế hoạch tiêm mũi 2 nhưng hiện thời Moderna CHƯA CÓ THUỐC đành chờ. Sáng nay đọc báo thì thấy báo cáo của Sở Y tế TP.HCM đến ngày 3.9, tổng số liều vắc xin mà thành phố nhận được từ phân bổ là 10.349.200 liều, trong đó có 4.456.490 liều vắc xin AstraZeneca, 571.200 liều vắc xin Moderna, 312.510 liều Pfizer và 5.009.000 liều Vero-cell.

"Trong khi các loại vắc xin AstraZeneca, Pfizer, Vero-cell về khá nhiều đợt thì vắc xin Moderna hiện mới chỉ về vài đợt với 571.200 liều. Số vắc xin này đã được phân bổ cho các địa phương và các bệnh viện tiêm mũi 1, một số người may mắn đủ điều kiện tiêm mũi 2".

Như vậy có nghĩa là trong đợt này thành phố không được phân bổ Moderna. Và trong điều kiện chưa xác định nguồn vắc xin Moderna có thể cung ứng, TS Nguyễn Huy Luân cho rằng ngành y tế có thể cân nhắc chuyển qua tiêm mũi 2 bằng một loại vắc xin khác, có thể là Pfizer. Kiểu này thì trước đây theo khuyến cáo của WHO và Bộ Y tế chỉ cho phép áp dụng tiêm trộn vắc xin AstraZeneca và Pfizer, chứ không được phép chích Moderna với loại vaccine khác. Bây giờ thiếu thuốc lại cho rằng có thể chích mũi 2 bằng Pfizer. Trước đó Bộ Y tế khuyến cáo chích mũi 1 là Moderna thì mũi 2 phải là Moderna, không được chích loại nào khác. Giờ thì bảo là được. Các ông kiểu nào nói cũng được tuỳ tình hình. Thế giới chưa ai trộn Moderna với thứ vaccine khác. Việt Nam lại định đem mấy người già ra làm chuột bạch thử nghiệm à? Nếu chết thì im còn nếu tốt thì ngạo nghễ chứ gì. Theo WHO, vaccine Moderna được khuyến cáo ưu tiên tiêm cho những người trên 65 tuổi mắc các bệnh nền, gồm phổi mãn tính, tim, béo phì nặng, đái tháo đường, gan và nhiễm virus gây suy giảm miễn dịch ở người nhiễm HIV. Những người này được đánh giá tăng nguy cơ mắc virus Vũ Hán nặng. Nhưng cho đến nay, thực tế là KHÔNG CÒN THUỐC Moderna ở Việt Nam.

Theo Sở Y tế TP.HCM, Mũi 2 được tiêm cho những người đã được tiêm mũi 1 khi đủ thời gian theo từng loại vaccine. Cụ thể:

* Những người đã tiêm mũi 1 bằng vaccine AstraZeneca trong khoảng thời gian từ ngày 20/6 đến ngày 15/7 (8-12 tuần).

* Những người đã tiêm mũi 1 bằng vaccine Moderna trong khoảng thời gian từ ngày 1/8 đến ngày 15/8 (4 tuần).

*Những người đã tiêm mũi 1 bằng vaccine Pfizer trong khoảng thời gian từ ngày 11/8 đến ngày 25/8 (3 tuần).

*Những người đã tiêm mũi 1 bằng vaccine Vero Cell trong khoảng thời gian từ ngày 13/8 đến ngày 25/8 (3-4 tuần).

Bộ Y tế cũng đã đề nghị các tỉnh, thành tiếp tục đẩy nhanh tốc độ tiêm chủng, tổ chức tiêm tại nhiều cơ sở tiêm chủng cố định và lưu động. Đồng thời, khẩn trương rà soát các đối tượng đã tiêm mũi 1 và lập kế hoạch tiêm mũi 2 vắc-xin Covid-19 cho các đối tượng đã được tiêm mũi 1 đủ thời gian tại đơn vị mình để chủ động tổ chức tiêm chủng ngay khi tiếp nhận từng đợt vắc-xin Covid-19.

Nhưng xin hỏi thuốc Moderna hết sạch rồi thì lấy đâu mà tiêm với chích cho những người già đã chích mũi 1?

Rõ ràng là Bộ Y tế Việt Nam chẳng có một kế hoạch nào trong việc tiêm chủng vaccine. Chính phủ và nhân dân ai cũng biết để ngăn chận được dịch bệnh thì phải có vaccine, thế nhưng các quan chức lại bị động và lúng túng trong việc này. Hiện giờ thì vaccine Pfizer và Astra Zeneca và cả Sinopharm tương đối có đủ trong thời gian ngắn tới tuy không có thể đầy đủ để phủ 70% dân số theo yêu cầu nhưng cũng có thể tạm thời cung ứng cho đến cuối năm. Nhưng Moderna thì thiếu trầm trọng. Theo nguyên tắc khi chích mũi 1, người ta đã phải chuẩn bị đủ mũi 2, nếu không có được mũi 2, mũi 1 quá hạn định thì tiêm chủng sẽ trở thành vô ích. Thống kê dân số đã có sẵn, ghi rõ Việt Nam trong năm này có bao nhiêu người trên 65 tuổi. Người có tầm, có kế hoạch cụ thể sẽ định được cần có bao nhiêu liều vaccine để đáp ứng cho lứa tuổi này. Còn ở ta thì có bao nhiêu chích bấy nhiêu, mọi chuyện tính sau. Vẫn biết vaccine ở ta phần lớn là đi xin chứ không chủ động được. Nhưng người có trách nhiệm phải tính để loại nào không xin được thì bỏ tiền ra mua để cung ứng kịp thời và đúng hạn chứ. Xin thì người ta cho gì lấy nấy nhưng thứ gì thiếu thì tự mình tìm cách để mua cho có chứ không lẽ nằm đợi người ta mang tới à? Thật là khó hiểu. Trong khi thế giới người ta chuẩn bị chích mũi thứ 3, ở ta đang trong tình trạng không có thuốc để chích mũi thứ 2. Lúng túng, việc gì cũng lúng túng. Chung quy cũng do thiếu quy hoạch, thiếu chiến lược, thiếu chuẩn bị và thiếu cả tầm nhìn. Trong kế hoạch chích mũi 1, thành phố được cấp 571.200 liều vắc xin Moderna và ưu tiên cho người trên 65 tuổi, đó quyết định hợp lý. Tuy nhiên trong đợt chích này, người ta thấy nhiều người ở lứa tuổi 50 cũng được tiêm Moderna, có phải vì lý do đó mà người trên 65 tuổi bị thiếu thuốc chích mũi 2 chăng?

Theo kết quả nghiên cứu, nguy cơ nhiễm dịch sau khi tiêm chủng sẽ cao hơn ở những người sống ở các khu vực kém phát triển và những người có bệnh nền hoặc người già yếu. Do đó, các nhà nghiên cứu nhấn mạnh cần phải nhắm vào các nhóm có nguy cơ cao để từ đó đề xuất các chiến lược như chương trình tiêm liều tăng cường kịp thời và các biện pháp kiểm soát lây nhiễm.

Tờ Science Daily dẫn lời Trưởng nhóm nghiên cứu, Tiến sĩ Claire Steves từ Đại học King's College London: “Tiêm đầy đủ 2 mũi vaccine làm giảm đáng kể nguy cơ nhiễm virus và giảm phát triển các triệu chứng lâu dài nếu bạn mắc bệnh. Tuy nhiên, trong số những người già yếu và những người sống ở các khu vực kém phát triển, nguy cơ vẫn còn đáng kể và họ cần được ưu tiên gấp để tiêm vaccine liều thứ 2 và tiêm mũi tăng cường”. Nhưng người Việt chờ mãi mà không được mũi thứ 2 nên đành sống trong âu lo. Tiêm được mũi 1 mà không có mũi 2 thì xem như là chưa tiêm mũi nào.

Ông Phan Văn Mãi, tân chủ tịch thành phố vừa phát biểu thành phố đặt mục tiêu tới 15.9 sẽ kiểm soát được dịch nhưng không phải "tới đó là hết dịch bệnh" và sẽ sớm thành lập bộ phận xây dựng kế hoạch cụ thể để bổ sung các biện pháp từ đây đến 15.9 và sau đó, tham khảo ý kiến của cơ quan chức năng, các chuyên gia trong và ngoài nước. Cũng có tin sau ngày 15.9 khi thành phố trở lại các hoạt động kinh tế thì chỉ có những người đã tiêm chủng đủ 2 liều vaccine mới được đi làm, có thể bao gồm cả việc tham gia các hoạt động xã hội khác. Không biết tin này có thật không nhưng nếu đúng như thế thì xem như trên tuổi 65 đã bị ra rìa rồi, đành tiếp tục nằm nhà chờ thôi.

Hôm trước cũng đã nghe ông Nguyễn Văn Nên, Bí thư thành phố bảo: “Không thể để TP cứ phải thực hiện Chỉ thị 16 mãi được. Nhưng, cũng không thể nới rộng, khi chúng ta chưa đủ điều kiện. Phải đủ điều kiện cần và đủ ở mức tương đối mới có thể nới rộng các giải pháp". Đọc phần đầu thì mừng và hi vọng nhưng phần sau lại thấy ông đi kiểu hàng hai. Ông bảo không thể giãn cách mãi nhưng cũng không thể nới rộng vì chưa đủ điều kiện. Thôi thì cũng đành chờ như chờ vaccine vậy thôi.

Mới đây, Hội đồng Tư vấn Du lịch (TAB) đã đề nghị Chính phủ cấp miễn phí thẻ thông hành xanh để chứng nhận an toàn dịch bệnh. Đây là chìa khóa để mở cửa lại nền kinh tế.

Theo TAB, “Thẻ thông hành xanh Việt Nam” thay cho cách gọi “Hộ chiếu vaccine” sẽ được sử dụng cho cả đi lại trong và ngoài nước.

Loại thẻ này sẽ tích hợp 3 loại thông tin là: định danh cá nhân; hộ chiếu (nếu có) và thông tin phòng dịch gồm: Chứng nhận chích ngừa vaccine, chứng nhận xét nghiệm, chứng nhận phục hồi (âm tính) sau khi nhiễm.

Hiện nay, số người nhiễm ở Việt Nam vì virus Vũ Hán đã lên đến 501,649 ca, trong đó, riêng đợt dịch thứ 4 (từ ngày 27.4) đến nay là 497,391 ca. Như vậy tỷ lệ tử vong toàn quốc trên số ca nhiễm là 2,45%. Riêng thành phố là 4,4%. Con số này cao hơn Thái Lan (0.94%), Mã Lai (0.93%), Phi Luật Tân (1.71%), Campuchea (2.03%), và cả Ấn Độ (1.34%). Và đứng thứ 3 chỉ sau Trung Quốc và Indonesia.

Dù không còn quan tâm đến số ca nhiễm nhưng báo cáo thống kê ngày hôm qua 3.9 cũng làm giật mình nhiều người. Hôm qua Việt Nam ghi nhận 14,922 ca mắc mới, tăng 1,708 ca so với ngày 2.9, trong đó, riêng Tp HCM ghi nhận số ca nhiễm kỷ lục tính từ đầu dịch đến nay với 8,499 ca. 

Số người nhiễm bệnh và tử vong ở thành phố đã cho thấy y tế ở Việt Nam dù trải qua bùng phát dịch lần thứ tư vẫn không chuẩn bị gì cho trường hợp dịch bùng phát. Lý do dễ thấy nhất là nhà nước ta chủ quan với những thắng lợi bước đầu. Ngạo nghễ với những thành tích ban đầu nên không quan tâm đến việc chuẩn bị phòng dịch và đối phó với dịch bệnh. Vì chủ quan nên ngay từ đầu chính quyền không đồng ý cho các bệnh viện tư nhân tham gia. Đến khi bùng nổ dịch, không chịu thấu nên chấp nhận và đề nghi sự tham dự của tư nhân. Nhưng sức của hệ thống bệnh viện tư có hạn, dịch bệnh kéo dài nhưng không được hỗ trợ của chính quyền, không cho phép thu phí, hệ thống này đuối sức, không kham nổi. Bóc tách người F0, xét nghiệm lung tung tốn sức, tốn tiền mà không hiệu quả. Chăng dây, cách ly, giãn cách cũng không mang lại kết quả như mong đợi, càng giãn cách, phong toả, số người nhiễm, tử vong càng cao. Và cuối cùng phải chấp nhận sống chung với con virus. Nhưng điều kiện cơ bản khi sống chung được với nó mà khống chế số tử vong thì phải đủ liều vaccine. Đây lại là vấn nạn của nước ta. Vui mừng vì chích được mũi 1 nhưng âu lo vì không được chích mũi 2 và không biết chờ đến bao giờ. 

Thời buổi chống dịch mà rất nhiều quan chức và cả rất nhiều ban ngành mang tư duy, phong cách, ngôn từ của thời chiến tranh. Con virus hoàn toàn khác với địch quân. Chống dịch không có chiến trường vì nó có mặt khắp nơi và vô hình, vô ảnh. Cho nên rất buồn cười khi nghe PGS.TS, nhạc sĩ Đỗ Hồng Quân Chủ tịch Hội Nhạc sĩ Việt Nam chủ trương "lấy âm nhạc làm vũ khí chống dịch". Hướng tới chào mừng Ngày Âm nhạc Việt Nam năm nay, với truyền thống Âm nhạc đồng hành cùng dân tộc, Hội nhạc sĩ Việt Nam tổ chức series Chương trình với tiêu đề: “Tiếng hát át Covid”. He..he con virus không sợ âm nhạc đâu mà ông đòi át tiếng của nó. Nó bay trong không khí thì ông át nó bằng cách nào ông Đỗ Hồng Quân, chủ tịch Hội Nhạc sĩ?

Thời chiến, tiếng hát át tiếng bom là để lên dây cót cho chiến sĩ quên đi những chết chóc, hi sinh để cầm súng xông lên. Nó cỗ vũ tinh thần chiến đấu. Còn bây giờ người bệnh thì thở không ra hơi, người chết chỉ còn nắm tro, người sống thì đang lo méo mặt vì sợ dính bệnh, vì lo đói đến nơi, hồn phách đâu, thời gian đâu mà nằm thưởng thức nhạc của các ông cỗ cũ với động viên. Làm chuyện tào lao chỉ tốn tiền thuế của dân thôi. Các cuộc thi được phát động mấy lâu nay thấy đã nản rồi giờ còn bày thêm "Tiếng hát át Covid" nghe buồn cười bỏ mẹ, cười mà chảy nước mắt vì ngân sách quốc gia phải nuôi những hội đoàn, những "tinh hoa" chỉ làm chuyện ruồi bu.

Đã tự nhủ lòng là không xem các clip thực trạng đau buồn đang diễn ra ở thành phố này bởi muốn cho mình có năng lượng tích cực để tiếp tục tồn tại. Nhưng rồi cũng tìm xem hoặc vô tình xem những cảnh quấn tử thi vào bao liệm xác mang thiêu của nhóm Mai táng 0 đồng, hình ảnh ấy ám ảnh mãi. Hôm qua xem một clip một cậu bé khoảng 10 tuổi đi xe đạp ra đường, công an hỏi đi đâu, biết là cấm ra đường không? Cậu bé trả lời là mang đồ ăn cho bà ngoại. Lại hỏi mẹ đâu không mang mà bắt con đi? Cậu bé mếu máo, rơm rớm nước mắt: Mẹ vừa chết rồi. Chú công an cũng một chút sững sờ và tôi bỗng nhiên nằm khóc. Thương quá! Trong cơn đại dịch này có biết bao đứa trẻ phải mất mẹ, mất cha như thế? Biết bao gia đình phải chia lìa như thế. Biết bao con người phải chết oan ức. Nói oan ức vì đáng lẽ ra họ không phải chết, đáng lẽ ra sẽ không có những đứa bé mồ côi. Đáng lẽ ra sẽ không có cảnh cả gia đình tám người chết hết cả tám, căn nhà trống người với 8 hủ cốt xếp hàng. Họ chết oan vì hệ thống y tế quá tệ, họ chết vì thiếu máy thở, thiếu thuốc, thiếu được chăm sóc kịp thời. Họ chết oan vì không được chích vaccine đúng lúc khi mới bùng phát dịch. Họ chết oan vì dính bệnh lúc bị tập trung lây nhiễm chéo. Những oan hồn của họ vẫn còn lang thang, luẩn quẩn đâu đây. Và nước mắt vẫn lặng lẽ rơi từ trong những căn nhà trong xóm nhỏ cho đến những căn biệt thự xa hoa. Con virus chẳng phân biệt ai, chẳng từ một ai nếu không biết giữ cũng như không được chữa trị tận tình. Nặng như hai cha con người Trung Quốc hay anh chàng người Anh khi mới chớm dịch, các bác sĩ Việt Nam cứu sống vì lúc đó chẳng mấy người nhiễm bệnh, máy móc, thiết bị tập trung dồn vào cứu chữa. Còn bây giờ thiết bị thiếu, nhân lực thiếu, giường nằm cũng chẳng còn nên cứ trở nặng là chết. Đến độ lứa tuổi 20,30,40 cũng liên tục tử vong chứ đừng nói đến người già trên tuổi 65. Từ cuối tháng tư, Sài Gòn nhuốm bệnh, Sài Gòn đau thương và bây giờ Sài Gòn đã thấm mệt trong những thời gian cuối cùng. Sài Gòn đang hấp hối. Ai hát được những nỗi đau này không. Ai vẽ hết những tang thương này không. Ai viết được những nỗi buồn và oan trái của những cái chết oan ức. Hay chỉ là những lời cỗ vũ quyết tâm thắng giặc. Hay những lời ca tụng một chiều. Hay chỉ viết về ánh sáng mà bỏ quên bóng tối. Bóng tối của bi thương, tù hãm với tang tóc của một Sài Gòn đầy nước mắt.

4.9.2021

Sài Gòn lockdown ngày thứ năm mươi tám.

DODUYNGOC

Lại một ngày như mọi ngày, một hôm như mọi hôm. Khi Thủ tướng, Bí thư thành phố đã có cái nhìn khác về đại dịch và dân đang mong sẽ sớm có một chiến lược khác để chống dịch. Chống dịch chứ không diệt dịch vì đó là điều chẳng có ai, chẳng có nước nào thực hiện được. Loài người phải sống chung với nó và nó sẽ trở thành một căn bệnh truyền nhiễm như những căn bệnh khác. Dân đang mong sẽ không còn dây giăng, không còn hàng rào dây kẽm, không còn chốt chặn, không còn khu cách ly, không còn hoảng sợ, không còn phải xin ăn mà được sống bằng ngành nghề và đôi tay lao động của mình. Và điều chắc chắn là mỗi người sẽ tự rút ra cho mình những bài học từ cơn đại dịch. Ngay nhà nước cũng sẽ rút ra nhiều kinh nghiệm từ việc đối phó với dịch. Con virus đang tràn lan, các con số của thành phố này sẽ giảm dần, nhưng chắc sẽ tăng lên ở các tỉnh thành khác. Chính phủ sẽ thấy rằng những chính sách duy ý chí, phong toả, cách ly sẽ không còn hiệu quả nữa. Càng phong toả, con số nhiễm bệnh càng cao. Càng cách ly, con số tử vong càng nhiều. 

Ngày hôm qua, ông Nguyễn Huy Nga, nguyên cục trưởng Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế cho rằng nên có hình thức riêng cho người tiêm đủ mũi. Và ông đưa ra suy nghĩ "Chả nhẽ tiêm 2 mũi vắc xin xong rồi cũng... nằm nhà?". Từ câu hỏi ấy, ông Nga nói rằng người đã tiêm đủ 2 mũi vaccine có nguy cơ mắc virus thấp hơn nhiều lần so với người chưa tiêm, nếu có mắc thì tải lượng virus cũng thấp hơn và tình trạng lâm sàng cũng nhẹ hơn, nguy cơ làm lây lan cho người khác cũng ít hơn.

Tuy nhiên, chỗ nào cũng giãn cách, giới nghiêm giống nhau nên mọi người đành ai ở đâu ở yên đấy. Đúng ra, người đã tiêm đủ mũi vắc xin và áp dụng 5K có thể đi làm, buôn bán, học tập trở lại. Hàng quán, tiệm ăn, chợ búa, nhà hàng nên cho mở cửa có kiểm soát. Người dân không những bị tù hãm lâu ngày mà còn phải kiếm ăn. Có lẽ giữa tháng hoặc cuối tháng, chính quyền nên bắt đầu nới lỏng cho người dân bắt đầu những sinh hoạt bình thường. 

Đến lúc này, cũng chẳng cần lưu tâm đến số người nhiễm bệnh nữa vì kinh nghiệm cho thấy gần 80% người nhiễm đều không triệu chứng hay triệu chứng nhẹ sẽ qua đi theo đúng chu kỳ của bệnh. Đa số người chết là người già và có bệnh nền. Do vậy nên tập trung vào thành phần này. Khi toàn thành đạt được tỷ lệ trên 70% được tiêm chủng đủ 2 mũi, cũng là lúc chúng ta có thể an tâm về dịch.

Trong năm 2020, hơn 122 nghìn người Việt tử vong vì ung thư. Mỗi năm ước tính có 182.563 ca mắc mới và 122.690 ca tử vong do ung thư. Cứ 100.000 người thì có 159 người chẩn đoán mắc mới ung thư và 106 người tử vong do ung thư. Số người chết do ung thư ở Việt Nam cao thứ 50 thế giới.

Mỗi năm, Việt Nam có khoảng 200.000 người tử vong do các bệnh tim mạch, cao hơn cả số tử vong do ung thư. Bệnh tim mạch hiện là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu và số người mắc căn bệnh này ở lứa tuổi trẻ ngày càng tăng.

Trong 6 tháng đầu năm 2021, do những hạn chế không ra đường vì dịch, tai nạn giao thông giảm về số vụ, số người chết và bị thương. Tuy nhiên, số người chết vẫn lên đến 3.192 người. So với những năm trước chưa có đại dịch, đây là con số giảm rất nhiều. Trung bình hàng năm Việt Nam có hơn 10.000 người chết vì tai nạn giao thông. 

Con số tử vong vì giao thông giảm nhưng có lẽ con số người chết vì ung thư và tim mạch hàng năm sẽ không giảm. Cho đến hôm nay, số người chết vì virus ở Việt Nam đã là 12.138 ca, chiếm tỷ lệ 2,5% so với tổng số ca mắc và cao hơn 0,4% so với tỷ lệ tử vong do virus trên thế giới (2,1%). Trong đó số ca tử vong tại TP HCM chiếm 80,7%. Số liệu tử vong của thành phố từ ngày 22.8 đến 30.8 như sau: 22.8: 340, 23.8: 292, 24.8: 266, 25.8: 242, 26.8: 287, 27.8: 271, 28.8: 256, 29.8: 245, 30.8: 335. Như vậy, con số tử vong ở thành phố vẫn chưa giảm từ khi bắt đầu giới nghiêm toàn thành. Cơ bản theo các chuyên gia y tế đánh giá là bởi thiếu nhân lực và thiết bị. Người nhiễm dịch chưa được theo dõi và chăm sóc kịp thời nên dễ đưa đến diễn biến xấu.

Làm một so sánh giữa số người chết vì virus Vũ Hán từ khi có dịch đến nay, ta sẽ thấy số lượng người tử vong cao so với thế giới nhưng so với người chết vì ung thư thì chỉ mới 1/10 và so với tim mạch cũng chỉ 0,5%. Thế nhưng vì đại dịch, những người mắc bệnh ung thư và tim mạch không được chăm sóc và điều trị như bình thường nên có con số tử vong cao nhưng không ai lưu ý. Những người đi cấp cứu vì bệnh trở nặng cũng dễ chết hơn vì nhiều bệnh viện không tích cực cứu chữa hoặc từ chối. Con số này cũng không ít. Tất cả bệnh viện công, tư tập trung vào virus mà lơ là với những căn bệnh thông thường. Đó cũng là một nguy cơ.

Khi nhà nước yêu cầu các bệnh viện tư tham gia điều trị người nhiễm dịch, các bệnh viện tư nhân đồng tình nhập cuộc ngay. Nhưng rồi, thời gian kéo dài, nhiều bệnh viện tư đuối sức. Ông Đặng Văn Thanh, Tổng giám đốc Bệnh viện Đa khoa Nam Sài Gòn, cho biết rằng để phục vụ công tác điều trị, bệnh viện huy động 300 nhân viên, chi tiền mua 50 máy oxy liều cao và máy thở, hóa chất xét nghiệm... Trong đó, mỗi máy thở 600-800 triệu đồng, máy oxy liều cao 150 triệu và đang đặt một máy ECMO với giá khoảng 5 tỷ đồng...Ông Thanh cho biết, chi phí điều trị F0 tùy vào mức độ bệnh, loại thuốc điều trị, vật tư y tế, trong đó có những mũi thuốc giá lên đến 10-15 triệu đồng. Trung bình một bệnh nhân nhẹ mỗi ngày bệnh viện chi khoảng 5-10 triệu đồng; người nặng phải vào điều trị chăm sóc tích cực (ICU) hết 20-50 triệu đồng, có bệnh nhân nằm 1-2 tháng. Nếu nhà nước không có chính sách hỗ trợ, các bệnh viện tư đành phải đóng cửa vì mang lắm nợ nần. Nên chăng những bệnh nhân được điều trị tại các bệnh viện tư, là nơi phòng ốc tốt hơn, giường nằm khá hơn, chăm sóc kỹ hơn thì cũng nên tính đến việc thu phí với sự hỗ trợ của bảo hiểm xã hội và nhà nước. Có như vậy, các bệnh viện tư mới tiếp tục trên con đường dài được.

Nhiều bạn bè của tôi nhắn tin thèm ăn ổ bánh mì thịt quá. Ổ bánh dòn, thịt đo đỏ có chút mỡ, chan miếng nước sốt, hành, ngò, dưa leo. Hay ổ bánh mì với heo quay da dòn xắt nhỏ. Hay là ổ bánh mì bì Ngọc Xuyến. Hay là chơi một chảo trứng với thịt nguội ở Hòa Mã nhỉ? Ôi chao là thèm. Mấy tháng rồi chỉ ăn bánh mì nướng lại, bánh không ngon thì nhét chi vào ăn cũng không ngon. Giải toả là chạy mua một ổ bánh mì liền, đứng ăn tại chỗ, ngon phải biết .

Hôm nay khớp và gout lại hành, đau nhức xương, không ngồi dậy đi được. Viết vài chuyện cho qua một ngày. Dừng tại đây thôi.

3.9.2021

Sài Gòn lockdown ngày thứ năm mươi bảy.

DODUYNGOC